ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ‘ΛΟΓΟΥ’ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ (1995 – 2007)

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, και υπό την πίεση εξωτερικών «τελεστών» / παραγόντων (παγκοσμιοποίηση, κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας), αλλά και εσωτερικών (ΣυνθΕΕ, 1992, οικονομική ενοποίηση), παρατηρείται μια «ασυνέχεια» στον κοινοτικό ‘λόγο’ περί εκπαίδευσης / κατάρτισης.  Ενώ τα προηγούμενα τριάντα χρόνια οι πολιτικοί και οικονομικοί στόχοι ήταν αυτοί που υποστήριζαν τις δράσεις της Κοινότητας στους τομείς της κατάρτισης (κυρίως) και της εκπαίδευσης, στη δεκαετία του ’90 τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, στη διά βίου διάστασή τους, τοποθετούνται στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ, εξυπηρετώντας και υποστηρίζοντας την οικονομική και πολιτική στόχευση της Κοινότητας (Πασιάς, 2006^α).  Σε αυτό το πλαίσιο η ΔΒΜ καθίσταται πολιτικό και οικονομικό πρόταγμα του ‘λόγου’ της.  Ειδικότερα, με το γύρισμα της χιλιετίας οι επικεφαλής των κρατών-μελών της ΕΕ διακήρυξαν την πρόθεσή τους να καταστήσουν την Ευρώπη παγκόσμιο υπόδειγμα της ΚτΓ, καταδεικνύοντας ότι η ΔΒΜ αποτελεί πολιτική στρατηγική για την ανάπτυξη της οικονομίας, της κοινωνικής συνοχής και της απασχόλησης (ΕΣ, 2000, παρ. 5, 24, 25).  Έτσι, η ΔΒΜ θα θεωρηθεί σημείο τομής της εκπαιδευτικής, κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής της ΕΕ και θα προαχθεί σε στόχο-αιχμής των πολιτικών της.

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να περιγράψει και αναλύσει τον ‘λόγο’ της ΕΕ, ως ρηματική πρακτική, αποτυπωμένη σε κείμενα πολιτικού περιεχομένου, για τη ΔΒΜ, με στόχο να διερευνήσει ποιοι παράγοντες επηρέασαν και επέδρασαν στον μετασχηματισμό του κοινοτικού ‘λόγου’, ώστε η ΔΒΜ να αναδειχτεί θεμελιώδες σημαίνον των πολιτικών της ΕΕ.  Ειδικότερα, το ερευνητικό ερώτημα που τίθεται προς εξέταση είναι: ποιοι παράγοντες / τελεστές, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό επίπεδο της ΕΕ, επιδρούν και επηρεάζουν τον ‘λόγο’ της Κοινότητας, ώστε η ΔΒΜ να καθίσταται στόχος-αιχμής για τις πολιτικές της εμβάθυνσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, ήτοι της οικονομικής ολοκλήρωσης και της πολιτικής ενοποίησης.  Σε αυτό το πλαίσιο και για την αρτιότερη προσπέλαση του ερευνητικού ερωτήματος η εργασία αναλύεται σε τέσσερις επιμέρους στόχους:

             I.      τη διερεύνηση του θεσμικού πλαισίου συγκρότησης και νομιμοποίησης της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής,

          II.      τη χαρτογράφηση και ερμηνεία των (εξωτερικών) παραγόντων / τελεστών που επηρεάζουν αποφασιστικά την εκφορά του κοινοτικού εκπαιδευτικού ‘λόγου’,

       III.      την παράθεση των κειμένων / ‘λόγων’ της ΕΕ που αφορούν στη ΔΒΜ και

       IV.      την ‘ανάλυση’ του ‘λόγου’ της Κοινότητας για τη ΔΒΜ.

Αντικείμενο της εργασίας αποτελεί η χαρτογράφηση και ανάλυση των κειμένων / ‘λόγων’ της ΕΕ που αφορούν στη ΔΒΜ κατά τη χρονική περίοδο 1995 – 2007, με στόχο να καταδειχτούν τα θεματικά τους κέντρα, να δομηθούν οι προβαλλόμενες κατηγοριοποιήσεις και αναλύσεις που αναπτύσσονται, αλλά, ταυτόχρονα, να «αποκαλυφθούν» οι διαδικασίες που τα διέπουν (Kenway, 1990).  Το αφετηριακό σημείο της εργασίας προσδιορίζεται από τη Λευκή Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διδασκαλία και μάθηση – προς την κοινωνία της γνώσης, το οποίο και θεωρείται ως εναρκτήριο κείμενο της διαμόρφωσης μιας νέας εξέλιξης του εκπαιδευτικού ‘λόγου’ της ΕΕ, «καθώς αντιπροσωπεύει την πρώτη συγκεκριμένη απόπειρα της Κοινότητας να εντάξει την εκπαίδευση και την κατάρτιση στο κέντρο της στρατηγικής της για την επιδίωξη της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής […]» (Πασιάς, 2006^α : 429).  Το καταληκτικό  σημείο προσδιορίζεται από την Κοινή Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου (1720/2006/ΕΚ) σύμφωνα με την οποία όλα τα κοινοτικά προγράμματα δράσης εντάσσονται σε ένα ενιαίο πλαίσιο ΔΒΜ.  Ο κύκλος που άνοιξε με τη Λευκή Βίβλο του 1995 ολοκληρώνεται το 2007 (Τσαούσης, 2007: 468), με την υλοποίηση του ολοκληρωμένου προγράμματος ΔΒΜ. 

            Ερευνητικό πεδίο της παρούσας εργασίας είναι η περιγραφή και ανάλυση των κειμένων / ‘λόγων’ της ΕΕ, με στόχο την κατανόηση και ερμηνεία του πλαισίου σχηματισμού του ‘λόγου’, που καθιστά τη ΔΒΜ στόχο-αιχμής των πολιτικών της ΕΕ.  Παράλληλα, στόχο της εργασίας συνιστά η διερεύνηση των βασικών παραγόντων (παγκοσμιοποίηση, κοινωνία και οικονομία της γνώσης, παραγωγικό σύστημα, εκπαιδευτικό σύστημα) που επηρέασαν και επέδρασαν στον μετασχηματισμό της Ευρώπης και του ‘λόγου’ της, αναδεικνύοντας τη ΔΒΜ καθοριστικό σημαίνον της πολιτικής της ΕΕ στην πορεία προς την ενοποίηση.

         Η διάρθρωση της εργασίας αναλύεται στα εξής μέρη: το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στο θεωρητικό πλαίσιο για τον κοινοτικό ‘λόγο’ και επιχειρείται να διευκρινιστούν οι παράγοντες που επιδρούν στο εσωτερικό επίπεδο της ΕΕ, διαμορφώνοντας τον κοινοτικό ‘λόγο’ για την εκπαίδευση.  Το δεύτερο κεφάλαιο περιγράφει τα θεσμικά όργανα εκφοράς του κοινοτικού ‘λόγου’.  Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στη συγκρότηση και νομιμοποίηση του κοινοτικού ‘λόγου’ για την εκπαίδευση.  Το τέταρτο κεφάλαιο περιγράφει τους εξωτερικούς «τελεστές» / παράγοντες (παγκοσμιοποίηση, ΚτΓ), οι οποίοι επιδρούν στον μετασχηματισμό του κοινοτικού ‘λόγου’.  Στο κέντρο, τρόπον τινά, του κεφαλαίου τοποθετείται ένα υποκεφάλαιο για το νέο παραγωγικό μοντέλο, το οποίο διαμορφώνει τις συνθήκες μεταβολής του εκπαιδευτικού υποσυστήματος.  Στο πέμπτο κεφάλαιο παρατίθενται τα κείμενα / ‘λόγοι’ της ΕΕ που αφορούν στη ΔΒΜ.  Τέλος, στο έκτο κεφάλαιο επιχειρείται να αναλυθεί  ο ‘λόγος’ της Κοινότητας για τη ΔΒΜ.  

Για τη συνέχεια πατήστε εδώ 

Citation Information:

Κυριάκης, Κ. (2009). Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Πολιτική: Ανάλυση του κοινοτικού ‘λόγου’ για τη διά βίου μάθηση (1995 – 2007). [Μεταπτυχιακή Διατριβή]. Πάτρα: ΕΑΠ.