Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2014

Το εκπαιδευτικό σύστημα περιμένει τον Γκοντό...



Το εκπαιδευτικό σύστημα θυμίζει θεατρικό έργο ‘αναμονής’. 
 
Κι ένα από τα πιο γνωστά θεατρικά έργα ‘αναμονής’ είναι το Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ.  Ο Βλαντιμίρ και ο Εστραγκόν επιθυμούν την ασφάλεια και εγγύηση των ‘μεγάλων αφηγήσεων’ και των συνακόλουθων εσχατολογικών τους απολήξεων, οι οποίες νοηματοδοτούν τις φαινομενικά άναρχες και χαοτικές δοκιμασίες της καθημερινότητας.  Με αυτή την έννοια μοιάζουν «παγιδευμένοι στο ‘μοντερνιστικό’ στάδιο και ως εκ τούτου κατατρύχονται από τη νοσταλγία για τη χαμένη πληρότητα του παρελθόντος» (Barry, 2013: 119). 
Μια τέτοια ‘μοντερνιστική’ αντιμετώπιση της ιστορίας, της κοινωνίας και της ανθρώπινης αντικειμενικότητας ως σύνολο φαίνεται να προσδιορίζει τον εκπαιδευτικό θεσμό, ο οποίος τεχνικο-πολιτικά κατατρύχεται από τη νοσταλγία για μια χαμένη ενότητα και συνεκτικότητα, για μια τάξη, οργάνωση ή δομή. Επομένως, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει την αποσπασματικότητα και τον κατακερματισμένο χαρακτήρα των αληθειών και των αξιών, τη μεταμοντερνιστική πεποίθηση ότι η ιστορία, ο χρόνος, η κοινωνία είναι αυθαίρετες κατασκευές και χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση....
Όλοι, ωστόσο, γνωρίζουν ότι ο εκπαιδευτικός θεσμός έχει ένα κοντινό ή μακρινό τέλος.  Κι όπως γράφει ο Deleuze «πρόκειται μονάχα για τη διαχείριση των αγωνιών τους και για τη διατήρηση απασχολημένου του πλήθους, μέχρι την εγκατάσταση των νέων δυνάμεων που ήδη κρούουν τη θύρα» (2001: 10).     
Δυνάμεις που επιδιώκουν την αποδόμηση της ενότητας και συνεκτικότητας του εκπαιδευτικού θεσμού, η οποία αποτυπώνεται στην τριμερή ιεράρχηση, στις διοικητικές λειτουργίες, στα αναλυτικά προγράμματα, στα διδακτικά βιβλία και στις διδαχτικές μεθοδολογίες, στις εξετάσεις και στους βαθμούς, στην αποστήθιση, με στόχο να εγχαραχτούν νέες εναλλακτικές και εφευρετικές λογικές και διαδρομές.  
Λογικές και διαδρομές που αμφισβητούν τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τη γνώση και το υποκείμενο, αλλά και τη μεταπολιτική της συναίνεσης με σκοπό να μπορέσουν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την επανασημασιοδότηση των καθολικών εννοιών, μέσα από πρακτικές αγωνισμού και σύγκρουσης (Πεχτελίδης, 2011: 13 - 14), ώστε να λειτουργήσουν απελευθερωτικά και απολαυστικά για όλους όσοι εμπλέκονται στη διεργασία της μάθησης.  Ίσως έτσι το εκπαιδευτικό σύστημα πάψει να περιμένει τον ερχομό του Γκοντό...
Αναφορές
Barry, P. (2013). Γνωριμία με τη θεωρία. Μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία. Μτφρ. Α. Νάτσινα. Αθήνα: Βιβλιόραμα.
Deleuze, G. (2001). Η κοινωνία του ελέγχου. Μτφρ. Π. Καλαμαρά. Αθήνα: Ελευθεριακή Κουλτούρα. 
Πεχτελίδης, Γ. (2011). Κυριαρχία και Αντίσταση. Μεταδομιστικές αναλύσεις της εκπαίδευσης. Αθήνα: Εκκρεμές. 
 

Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2014

Να σκέφτεστε καλά και να συνεργάζεστε





Ο σπασμένος καθρέφτηςΣυγγραφέας: Τζόναθαν Κόου


Εικονογράφηση: Chiara Coccorese



Mετάφραση: Άλκηστις Τρίμπερη


Εκδοτικός οίκος: Πόλις


Σελίδες:99



Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:



"Ο Τζόναθαν Κόου γράφει για πρώτη φορά ένα μυθιστόρημα για παιδιά, που είναι ταυτόχρονα ένα σύγχρονο παραμύθι για μεγάλους.
sample-project1
Ένα κομμάτι παλιού καθρέφτη, που βρίσκει η Κλερ σε έναν σκουπιδότοπο, τη συντροφεύει στην πορεία της από τα όνειρα της παιδικής ηλικίας μέχρι τις επιθυμίες, τις ανησυχίες και τους φόβους της εφηβείας. Είναι παράξενος αυτός ο καθρέφτης, αφού πάνω στη φθαρμένη του επιφάνεια ο κόσμος δεν αντικατοπτρίζεται ποτέ όπως τον βλέπουν τα μάτια. Ο καθρέφτης δείχνει πάντα μια άλλη πραγματικότητα. Ποια, όμως;

Στον σπασμένο καθρέφτη ο Κόου πλέκει μια πρωτότυπη όσο και καθημερινή ιστορία για τη μετάβαση από τον κόσμο των ονείρων στα όνειρα όλου του κόσμου: μια ιστορία όπου οι επιθυμίες γίνονται πραγματικότητα, αρκεί να τις μοιραζόμαστε με τους συνανθρώπους μας".
 

Αντιγράφω, πάλι, από τα 'αυτιά' του βιβλίου:



"Ο επιτυχημένος συγγραφέας Τζόναθαν Κόου κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή του με ένα παραμύθι: τον σπασμένο καθρέφτη.

Πρόκειται για μια παραβολή για τη δύναμη των επιθυμιών, που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους αναγνώστες: οι επιθυμίες μας μπορούν όντως να αλλάξουν την πραγματικότητα, αλλά μόνο αν τις μοιραζόμαστε.

Ο σπασμένος καθρέφτης είναι η ιστορία της μικρής Κλερ, η οποία μια μέρα ξεφεύγει από την αδιαφορία των γονιών της και βρίσκει καταφύγιο σε μια χωματερή πίσω από το σπίτι της. εκεί ανακαλύπτει έναν σπασμένο καθρέφτη που της ασκεί παράξενη έλξη.

Δεν είναι παρά ένα παλιό, κοφτερό κομμάτι τζάμι, αλλά έχει τη μαγική ιδιότητα να μετατρέπει ακόμη και την πιο άσχημη πραγματικότητα σε ονειρικό κόσμο: ο γκρίζος ουρανός μεταμορφώνεται σε παραδεισένιο γαλάζιο, το ταπεινό προαστιακό σπίτι σε κάστρο στεφανωμένο με πανέμορφα κοχύλια.

Στο μεταξύ, η Κλερ μεγαλώνει πάντα με τη συντροφιά του μαγικού καθρέφτη, μέσα στον οποίο μπορεί να δει το πρόσωπό της χωρίς αυτά τα απαίσια σημάδια, και το σώμα της τέλεια σχηματισμένο.

Μια μέρα, καθώς η Κλερ επιστρέφει από το σχολείο, βλέπει τον πατέρα της σε μια παμπ μαζί με τη μητέρα της. Παράξενο γεγονός, αλήθεια, αφού οι γονείς της τσακώνονται διαρκώς, καθημερινά. Τώρα, όμως, τους βλέπει να συζητούν γλυκά, να γελούν και να αγκαλιάζονται σαν ερωτευμένο ζευγάρι.

Κοιτάζοντας τη σκηνή χωρίς τον καθρέφτη, η Κλερ συνειδητοποιεί ότι, στην πραγματικότητα, η γυναίκα που κάθεται δίπλα στον πατέρα της δεν είναι σε καμία περίπτωση η μητέρα της, αλλά μια πολύ νέα και όμορφη κοπέλα. και ο πατέρας της μοιάζει μαγεμένος από αυτήν.

Όλα πάνε στραβά για την Κλερ. μόνο μέσα από τον σπασμένο καθρέφτη μπορεί να δει μια διαφορετική πραγματικότητα, μια καλύτερη καθημερινότητα, που περιλαμβάνει δυο αγαπημένους γονείς και πολλούς φίλους.

Αλλά τίποτα δεν φαίνεται να πηγαίνει καλά. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Ντέιβιντ, ένα όμορφο αγόρι που αρέσει πολύ στην Κλερ, τα έφτιαξε με τη μισητή ανταγωνίστριά της, την Αμάντα.

Έτσι η Κλερ, που έχει βαρεθεί πια τον καθρέφτη, αποφασίζει να τον πετάξει. Ακόμη κι αν δείχνει τα πράγματα έτσι όπως θα έπρεπε να είναι, η Κλερ αρχίζει να νιώθει απογοητευμένη και δυστυχισμένη. Τα πάντα είναι απλώς μια προβολή των επιθυμιών της και τίποτα παραπάνω.

Η κατάσταση θα αλλάξει χάρη στον Πίτερ, έναν συμμαθητή της Κλερ, ο οποίος την πείθει να κρατήσει τον καθρέφτη. Ο Πίτερ προσκαλεί την Κλερ σε μια συνάντηση στη χωματερή και, παρόλο που το μέρος είναι λίγο παράξενο, η Κλερ δέχεται ευχαρίστως.

Τότε η Κλερ θα ανακαλύψει ότι ο Πίτερ ξέρει τα πάντα για τον σπασμένο καθρέφτη της, όπως και ότι κι ο ίδιος έχει ένα κομμάτι, που το βρήκε στην ίδια χωματερή όταν ήταν εφτά χρονών.

Αυτοί οι δύο καθρέφτες αποτελούν τμήμα ενός μαγικού συνόλου το οποίο απαρτίζουν εκατοντάδες άνθρωποι, που συνεργάζονται για να φτιάξουν ολόκληρο το παζλ.

Η ιστορία τελειώνει με την τοποθέτηση κάθε κομματιού καθρέφτη στην πρόσοψη του Δημαρχείου, με σκοπό να αντικατοπτριστεί μια καλύτερη πραγματικότητα: αυτή τη φορά, όμως, δεν θα πρόκειται
για ψευδαίσθηση, αλλά για τον στόχο που όλοι θα προσπαθούν να φτάσουν.

"ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΣΤΕ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΣΤΕ" είναι το μότο του βιβλίου.

Ο σπασμένος καθρέφτης είναι ένα μυθιστόρημα μαθητείας, όπου ο Τζόναθαν Κόου εκφράζει την ελπίδα ότι είναι δυνατό να αλλάξουμε και να βελτιώσουμε την καθημερινότητα, απλώς και μόνο με το να μοιραζόμαστε και να ενώνουμε τη δύναμη της θέλησης που υπάρχει μέσα στον καθέναν μας". 



Στον αναγνώστη η Ελένη Σβορώνου γράφει για το μήνυμα του συγγραφέα: "Ολοφάνερο το μήνυμα  του συγγραφέα, επίκαιρο, πανανθρώπινο, διαχρονικό. Κι όμως,  αυτό μοιάζει να είναι και μια κάποια αδυναμία του βιβλίου. Είναι πολύ προφανές το μήνυμα, έστω κι αν ο συγγραφέας αφήνει ανοιχτό το τέλος. Μια δασκάλα Ιστορίας που προτρέπει τους ανθρώπους να συνεργαστούν και να σκεφτούν σωστά έχει έντονο άρωμα διδακτισμού. Πάντως ο αναγνώστης χαίρεται την πορεία της Κλαιρ από τη μοναξιά και τη θλίψη προς την συντροφικότητα και τη ζεστασιά της επικοινωνίας".



Δε νομίζω ότι το μήνυμα είναι τόσο 'ολοφάνερο' για τα παιδιά της εποχής μας, παιδιά ασκημένα εξ απαλών ονύχων σε συνθήκες ακραίου νεοφιλελεύθερου ατομικιστικού ανταγωνισμού.  Παιδιά που μεγαλώνουν μέσα σε πανομοιότυπα κτίρια από κόκκινα τούβλα, κλειδωμένα και αποκομμένα από τον υπόλοιπο κόσμο (76 - 77).  Παιδιά που νιώθουν στερημένα, λυπημένα, γεμάτα φθόνο απέναντι σε όσους μπορούν ν' αγοράζουν ό,τι θέλουν (46).   Νομίζω, ότι το κέντρο του βιβλίου βρίσκεται στα παρακάτω:



"Παρ' όλα αυτά, σύντομα άρχισε να αισθάνεται κάτι διαφορετικό [ενν. η Κλερ], κάτι που της προκάλεσε έκπληξη: αισθάνθηκε θυμό [Εγώ υπογραμμίζω].  Σήκωσε τα μάτια από τον καθρέφτη [Εγώ: δηλ. από την όμορφη/εναλλακτική πραγματικότητα, από την ψευδαίσθηση μιας άλλης πραγματικότητας] και κοίταξε γύρω της τους σιωπηλούς, άδειους διαδρόμους, είδε όλες τις κάμερες κλειστού κυκλώματος που κρέμονταν από το ταβάνι, τις εξώπορτες των διαμερισμάτων με τα ματάκια και τα θυροτηλέφωνα, και άρχισε να αναρωτιέται γιτί είχε αλλάξει τόσο πολύ αυτό το κτίριο.  Θυμόταν αμυδρά πως είχαν δημοσιευτεί κάποια άρθρα στις τοπικές εφημερίδες σχετικά με τους λόγους που έκλεισε το νοσοκομείο και πως είχε γίνει μια καμπάνια για να παραμείνει ανοικτό, αλλά φυσικά τότε δεν είχε δώσει πολλή σημασία και ούτε είχε σκεφτεί να εμπλακεί σε όλα αυτά [Εγώ υπογραμμίζω].  Αλλά σίγουρα ήταν εντελώς λάθος να κλείνει κάτι τόσο σημαντικό, όπως ένα νοσοκομείο για να μετατραπεί σε διαμερίσματα για πλούσιους που θέλουν να κρύβονται από τον υπόλοιπο κόσμο.  Τι θα έκαναν τώρα οι κάτοικοι της περιοχής όταν αρρώσταιναν και χρειάζονταν φροντίδα;  Που θα έπρεπε να πάνε; Και ήταν εξίσου κακό, σκέφτηκε η Κλερ, όσο και το να κλείνεις μια βιβλιοθήκη για να την κάνεις εμπορικό κέντρο.  Κάτι δεν πήγαινε καλά.  Κάτι δεν πάει καθόλου καλά όταν επιτρέπεται να γίνονται τέτοια πράγματα χωρίς κανένας να παραπονιέται" (79).  



Αυτό νομίζω ότι είναι το μήνυμα του κειμένου: να μάθουμε να διαμαρτυρόμαστε και να διεκδικούμε, αντί να δεχόμαστε και να φυσικοποιούμε.  Και συμφωνώ με τον Στοφόρο, ο οποίος βρίσκει το μήνυμα αισιόδοξο, αφού "οι ήρωες ανακαλύπτουν τη δύναμη της αλληλεγγύης και της συνεργασίας".  



Κλείνω σημειώνοντας ότι η εικονογράφηση της Coccoresse (συνδυασμός ζωγραφικής και φωτογραφίας) λειτουργεί ενεργητικά και συμπληρωματικά με το κείμενο (από τις καλύτερες εικονογραφήσεις παιδικού βιβλίου που έχω δει).  
Delfino - 2010
 

Για τη σύνθεση: Κώστας Κυριάκης

Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2014

(6 του Δεκέμβρη)



έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη

τα παιδιά του ξυπόλητου χειμώνα
εκείνα που διψούν για ουρανό
πηδούν από ψηλά μπαλκόνια
και σπασμένα τα μέλη τους
σέρνουν πάνω στους λερούς δρόμους
σοφιλιάζοντας κουρέλια ονείρων
με ραφές από νεύρα και κόκαλα
στο πέρασμά τους ο κόσμος
χειροκροτεί
στα χέρια τους μια κόκκινη σημαία κυματίζει
το όπλο εκπυρσοκροτεί
τα σπίτια βάφονται κόκκινα
ο δρόμος βάφεται κόκκινος
οι καρδιές των ανθρώπων βάφονται κόκκινες
ο ουρανός βάφεται κόκκινος

όλη η γη βάφεται κόκκινη


Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...