Το εκπαιδευτικό σύστημα περιμένει τον Γκοντό...

Το εκπαιδευτικό σύστημα θυμίζει θεατρικό έργο ‘αναμονής’. 

 

Κι ένα από τα πιο γνωστά θεατρικά έργα ‘αναμονής’ είναι το Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ.  Ο Βλαντιμίρ και ο Εστραγκόν επιθυμούν την ασφάλεια και εγγύηση των ‘μεγάλων αφηγήσεων’ και των συνακόλουθων εσχατολογικών τους απολήξεων, οι οποίες νοηματοδοτούν τις φαινομενικά άναρχες και χαοτικές δοκιμασίες της καθημερινότητας.  Με αυτή την έννοια μοιάζουν «παγιδευμένοι στο ‘μοντερνιστικό’ στάδιο και ως εκ τούτου κατατρύχονται από τη νοσταλγία για τη χαμένη πληρότητα του παρελθόντος» (Barry, 2013: 119). 

Μια τέτοια ‘μοντερνιστική’ αντιμετώπιση της ιστορίας, της κοινωνίας και της ανθρώπινης αντικειμενικότητας ως σύνολο φαίνεται να προσδιορίζει τον εκπαιδευτικό θεσμό, ο οποίος τεχνικο-πολιτικά κατατρύχεται από τη νοσταλγία για μια χαμένη ενότητα και συνεκτικότητα, για μια τάξη, οργάνωση ή δομή. Επομένως, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει την αποσπασματικότητα και τον κατακερματισμένο χαρακτήρα των αληθειών και των αξιών, τη μεταμοντερνιστική πεποίθηση ότι η ιστορία, ο χρόνος, η κοινωνία είναι αυθαίρετες κατασκευές και χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση....

Όλοι, ωστόσο, γνωρίζουν ότι ο εκπαιδευτικός θεσμός έχει ένα κοντινό ή μακρινό τέλος.  Κι όπως γράφει ο Deleuze «πρόκειται μονάχα για τη διαχείριση των αγωνιών τους και για τη διατήρηση απασχολημένου του πλήθους, μέχρι την εγκατάσταση των νέων δυνάμεων που ήδη κρούουν τη θύρα» (2001: 10).     

Δυνάμεις που επιδιώκουν την αποδόμηση της ενότητας και συνεκτικότητας του εκπαιδευτικού θεσμού, η οποία αποτυπώνεται στην τριμερή ιεράρχηση, στις διοικητικές λειτουργίες, στα αναλυτικά προγράμματα, στα διδακτικά βιβλία και στις διδαχτικές μεθοδολογίες, στις εξετάσεις και στους βαθμούς, στην αποστήθιση, με στόχο να εγχαραχτούν νέες εναλλακτικές και εφευρετικές λογικές και διαδρομές.  

Λογικές και διαδρομές που αμφισβητούν τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τη γνώση και το υποκείμενο, αλλά και τη μεταπολιτική της συναίνεσης με σκοπό να μπορέσουν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την επανασημασιοδότηση των καθολικών εννοιών, μέσα από πρακτικές αγωνισμού και σύγκρουσης (Πεχτελίδης, 2011: 13 - 14), ώστε να λειτουργήσουν απελευθερωτικά και απολαυστικά για όλους όσοι εμπλέκονται στη διεργασία της μάθησης.  Ίσως έτσι το εκπαιδευτικό σύστημα πάψει να περιμένει τον ερχομό του Γκοντό...

Αναφορές

Barry, P. (2013). Γνωριμία με τη θεωρία. Μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία. Μτφρ. Α. Νάτσινα. Αθήνα: Βιβλιόραμα.

Deleuze, G. (2001). Η κοινωνία του ελέγχου. Μτφρ. Π. Καλαμαρά. Αθήνα: Ελευθεριακή Κουλτούρα. 
Πεχτελίδης, Γ. (2011). Κυριαρχία και Αντίσταση. Μεταδομιστικές αναλύσεις της εκπαίδευσης. Αθήνα: Εκκρεμές.