Το Σουλιωτόπουλο, από το Αναγνωστικό "Τα Αετόπουλα" (1944)

[Μεταφέρω εδώ το κείμενο «Το Σουλιωτόπουλο» του Γ. Βλαχογιάννη από το αναγνωστικό Τα Αετόπουλα (1944: 7 - 8).  

Το ζήτημα των αναγνωστικών βιβλίων και της ύλης τους θα αποτελέσει κομβικό σημείο προβληματισμού για το ΕΑΜ.  Στην 35^η Συνεδρίαση της ΠΕΕΑ (29-6-1944) ο Γραμματέας Παιδείας, Π. Κόκκαλης, θα ανακοινώσει την αντικατάσταση των μεταξικών αναγνωστικών με παλαιότερα βιβλία και ότι έχουν αναλάβει οι υπηρεσίες της Γραμματείας τη σύνταξη νέων αναγνωστικών βιβλίων, εμπνευσμένων από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα (Αρχείο της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, 1990: 34 & 125).  Έτσι από το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο της Τύρνας, μαζί με τη συνεργασία δασκάλων και σπουδαστών, θα συνταχθεί κυρίως από τη Ρ. Ιμβριώτη το αναγνωστικό της τρίτης και τετάρτης τάξης με το όνομα Τ’ αετόπουλα και από το Φροντιστήριο Καρπενησίου-Τροβάτου θα βγει, υπό την επίβλεψη του Μ. Παπαμαύρου, το αναγνωστικό της πέμπτης και έκτης δημοτικού με το όνομα Ελεύθερη Ελλάδα (Σακελλαρίου, 1984: 107).

Το κείμενο του Γ. Βλαχογιάννη το έχω μεταγράψει σε μονοτονικό, αλλά διατήρησα την ορθογραφία του.  Μικρό του απόσπασμα βρίσκεται εδώ και μπορεί κανείς να το διαβάσει ολόκληρο κι εδώ στο Αναγνωστικό του 1952, της Στ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου (στις σσ. 33 – 34)]

Άντρα, ο γυιός μας πια μεγάλωσε^. τρέχει στα δεκαπέντε.  Κι’ είν’ απρόφταστος.  Διψάει στον πόλεμο ναρθεί.  Κάθε πρωί και κάθε βράδυ μου κλαίγεται το παλικάρι μου.  Μπροστά σου, από ντροπή κρατιέται και σωπαίνει.  Όμως κάθε φορά που ξεκινάς, αυτό σπαράζει.  Και πέφτει στην αγκαλιά μου και δέρνεται.  Και φοβερίζει να κλέψει το καριοφίλι του παππού του, τα’ άγγιχτο, κατά το λόγο σου, απ’ τον καιρό που τον έφαγε το βόλι το πικρό και κείνον.  Και θα πάει μοναχός του να κάμει με τους Τούρκους πόλεμο.  Κι’ ο φόβος ο δικός σου μονάχα τον τρομάζει αλιώς, ποιος ξέρει τι θ’ αποκοτούσε!

Χάρι θα σου το γνωρίζω κι’ εγώ κι’ αυτός θα είναι υποταγμένος σου και δε θα σε βαραίνει.  Στη θέλησή σου θα είναι πρόθυμος, σα σκλάβος σου.  Έτσι μονάχα θα γλιτώσω από τις κλάψες του.  Πάρ’ τον μαζί σου!

Η μάνα, η αμαζόνα, βλέπει το γέρο της παρακαλεστικά.  Και κάποτε γνέφει πονηρά του γιού της.  Αυτός σκυμένο το κεφάλι του κρατεί.  Και κρύβει την παρθενική την ταραχή του απ’ τη ματιά του γέρου, που αυστηρά τον θωρεί και δε μιλάει.

Και την αυγή το παλικάρι τ’ άγουρο, με το ντουφέκι το βαρύ στον ώμο, με τ’ αλαφρό το πάτημα, με το χαρούμενο το καρδιοχτύπι και με το φτερούγισμα του νου ακολουθεί το γέρο των πολεμιστή και τον πολύπειρο.  Κι’ ο πόλεμος αρχίζει.  Και τ’ άγριο το φαράγγι τον αντιλαλεί. 

Ο γέρος τώρα δίνει όλο το νου του στο παιδί και λησμονεί τον πόλεμο.  Και μιλάει στο παλικάρι τ’ άπηχτο και τ’ οδηγάει:

-Εδώ, του λέει, που σ’ έφερα, δε θέλω να καμαρώσω την παλικαριά σου!  Δείξε την άμα έρθει η ώρα σου!  Όμως αψύς μου φαίνεσαι.  Το αίμα σου δεν κρύβεται^. κρατάει από πηγή τρελλή.  Τώρα θ’ ακούς!  Να το κοτρόνι.  Κρύβε τα ζερβά σου!  Ο δεξιός άγκωνάς σου μην ξεπροβάλλει!  Το ντουφέκι έτσι δεν το κρατούν, να έτσι!  Και δε δίνουν πρόσωπο γιομάτο στο σημάδεμα.  Ο εχθρός εκεί παραφυλάει.  Και σου παίρνει και την τρίχα σου^. σκύψε ακόμα, παλαβέ! Αετός το μάτι σου!  Αγρίκησες;  Άδειο ακόμα το ντουφέκι σου; κι’ ορθός ο λύκος σου; χαρά στον τον εχθρό σου αντίκρυ, που σε σκιάζεται!  Έτοιμος; Το νου σου! …  

[εδώ τελειώνει το απόσπασμα από το Αναγνωστικό Τα Αετόπουλα – στο Αναγνωστικό του 1952, της Στ΄τάξης του δημοτικού, το κείμενο παρατίθεται ολόκληρο, δηλαδή περιλαμβάνεται και η καταληκτική του παράγραφος.  Τη μεταφέρω:]

Όμως του κάκου οι πατρικές οι συμβουλές.  Παράφορο το Σουλιωτόπουλο, με το πρώτο κίνημα του, πριν ακόμα ρίξη την πρώτη τουφεκιά, δείχνει το πρόσωπο άσκεπο στον Αρβανίτη.  Και δέχεται το βόλι στο μεσόφρυδο.