Σύντομη ιστορία του μύθου

Η Κάρεν Άρμστρονγκ σε αυτό το γοητευτικό, συνοπτικό κι εύχρηστο βιβλιαράκι μας αφηγείται την ιστορία του μύθου, από τις απαρχές του με τις μυθολογίες των κυνηγών στις υπόγειες λαβυρινθώδεις στοές του Λασκό και της Αλταμίρα ως τον σύγχρονο δυτικό μετασχηματισμό του στη τέχνη και στο μυθιστόρημα. Απαντάει, ωστόσο, και στο τι είναι ο μύθος, πώς εξελίχθηκε και γιατί τον έχει ακόμη ανάγκη ο άνθρωπος. 

Ας τα δούμε με τη σειρά. 

Και πρώτα απ’ όλα τι είναι ο μύθος; Ο μύθος είναι ένας οδηγός, που μας λέει τι πρέπει να κάνουμε για να γίνει η ζωή μας πιο πλήρης, χωρίς να μας παρέχει επιστημονικές, εξακριβωμένες, πληροφορίες (23). Ταυτόχρονα, ο μύθος απευθύνεται στις πιο βασικές μας επιθυμίες και στους πιο θεμελιώδεις φόβους μας. Η  ύπαρξη του μύθου προϋποθέτει το τελετουργικό του -την λατρευτική πράξη- και την ηθική πράξη. 

Πώς εξελίχθηκε; Εδώ παρακολουθούμε το συναρπαστικό ταξίδι του μύθου από την παλαιολιθική εποχή (π.χ. ο μύθος του χαμένου παραδείσου, οι θεοί Ουρανοί, μύθοι περί ανυψώσεως, σαμανικές τελετές, ηρωικοί μύθοι κ.ά.), στους μύθους των γεωργών (π.χ. τελετές αναπλήρωσης, ιερογαμία, οι μύθοι για τη Μητέρα Θεά, μύθοι κατακλυσμού κ.ά.), στους μετασχηματισμούς του στην αξονική (ίδρυση πόλεων και θρησκευτικών συστημάτων) και μετα-αξονική περίοδο (ανάπτυξη μυθολογικών διαστάσεων των τριών μεγάλων θρησκευτικών συστημάτων) και τέλος στην αμφισβήτησή του από την επιστήμη και τον ορθολογισμό της  εποχή μας. Ωστόσο, στην εποχή μας πλευρές της μυητικής λειτουργίας του μύθου εκπληρώνει οιονεί η τέχνη και το μυθιστόρημα (177 - 192).

Γιατί τον έχουμε ανάγκη; Επειδή είμαστε μυθοπλαστικά όντα (176) και αναζητούμε νοήματα (12) και μέσω του μύθου ανακαλύπτουμε άγνωστες πτυχές του εαυτού μας, συμφιλιωνόμαστε με το άγνωστο (14), και αποκτούμε εμπειρία του υπερβατικού (20).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση της συγγραφέως ότι οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες μπορούν να αναλάβουν έναν σύγχρονο ιερατικό ρόλο στις τραυματισμένες κοινωνίες μας, τονίζοντας τον μεταμορφωτικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η τέχνη και το μυθιστόρημα.