Μπέρτολτ Μπρεχτ: Απολαύσεις

Το πρωί το πρώτο βλέμμα απ’ το παράθυρο

Το βιβλίο το παλιό που ξαναβρίσκεις

Πρόσωπα ενθουσιασμένα

Χιόνι, η αλλαγή των εποχών

Η εφημερίδα

Το σκυλί

Η διαλεκτική

Μπάνιο, κολύμπι

Παλιά μουσική

Άνετα παπούτσια

Κατανόηση

Νέα μουσική

Γράψιμο, φυτά

Ταξίδια

Τραγούδια

Και να 'σαι φίλος μ’ όλους.

 

 

μτφ. Πέτρος Μάρκαρης

via

Ο Σιρέ για τον Νίτσε

Πρώτο Φεστιβάλ Μπαϊρόιτ.

13 – 17 Αυγούστου 1876.

Η τετραλογία Το δακτυλίδι των Νιμπελούγκεν του Βάγκνερ.

Την εναρκτήρια παράσταση παρακολουθούν ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Γουλιέλμος, ο βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος, ο αυτοκράτορας της Βραζιλίας Πέδρο, συνθέτες όπως ο Σενς Σανς και ο Τσαϊκόφσκι, σοπεναουρικοί, εγελιανοί, εθνικιστές, ένα ‘παρδαλό πλήθος’.

Κι ανάμεσά του ο Νίτσε. 

Η Μαλβίντα, στα διαλείμματα, του γνώρισε δυο γάλλους φίλους της, τον Γκαμπριέλ Μονό και τον Εντουάρ Σιρέ.

Ο Σιρέ στις αναμνήσεις του θα αποτυπώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον άνθρωπο Νίτσε:

«Μιλώντας με τον Νίτσε, μου έκανε καταπελτική εντύπωση η ανωτερότητα του πνεύματός του και η παραδοξότητα της φυσιογνωμίας του. Φαρδύ μέτωπο, μαλλιά κοντά, φυτρωμένα σα βούρτσα, πεταχτά, σλάβικα μάγουλα. Το πυκνό, μεγάλο, κρεμασμένο μουστάκι, το τραχύ κόψιμο του προσώπου θα του έδιναν το ύφος αξιωματικού του ιππικού, αν δεν είχε κάτι το άτολμο και υπεροπτικό μαζί, όταν τον έβλεπες από κοντά. Η μουσική φωνή, η αργή ομιλία, φανέρωναν την καλλιτεχνικήν ιδιοσυγκρασία^. το συνετό και στοχαστικό φέρσιμο ανήκε σ’ έναν φιλόσοφο. Τίποτα απατηλότερο από την ηρεμία που έδειχνε η έκφρασή του. Το σταθερό μάτι πρόδινε την οδυνηρή δουλειά της σκέψης του. Ήταν ταυτόχρονα το μάτι ενός φανατικού, ενός οξύτατου παρατηρητή κι ενός οραματιστή. Ο διπλός αυτός χαρακτήρας του έδινε κάτι το ανήσυχο και το ανησυχαστικό, πολύ περισσότερο, μάλιστα, που έμοιαζε πάντα προσηλωμένος στο ίδιο και το αυτό σημείο. Σε στιγμές διάχυσης, το βλέμμα αυτό υγραινόταν από μια γλυκύτητα ονείρου, μα γρήγορα ξαναγινόταν εχθρικό […] Στις γενικές δοκιμές και στις τρεις πρώτες παραστάσεις της «τετραλογίας» ο Νίτσε φαινόταν θλιμμένος και κουρασμένος […]» 

[Από το βιβλίο του Ντ. Αλεβύ, Φρειδερίκος Νίτσε. Μτφρ. Α. Δικταίος. Αθήνα: Γλοβόστης, σελ. 181] 

Jean- Bertrand Pontalis, Τρόποι Ανάγνωσης

Σημερινός πληθωρισμός της λέξης «διαβάζω». Διαβάζουμε ένα χάρτη, μία ακτινογραφία∙ στο ποδόσφαιρο, στο τένις, πρέπει να διαβάσουμε το παιχνίδι του αντιπάλου. Μας μαθαίνουν να διαβάζουμε έναν πίνακα ζωγραφικής.

Η εμπειρία της ανάγνωσης δεν είναι αυτό. Είναι το ακριβώς αντίθετο. Διαβάζω ένα βιβλίο, αφήνομαι να παρασυρθώ από αυτό, συναινώ να παρασυρθώ από το άγνωστο με μια διπλή κίνηση αποξένωσης – «παραξενέματος» – και οικειοποίησης, σημαίνει πως ξεμαθαίνω να αποκωδικοποιώ τα σήματα, να ερμηνεύω τις εικόνες. Η «κειμενική» κριτική περιορίζει την αναγνωστική εμπειρία στην αποκρυπτογράφηση: αποκωδικοποιώ, ανιχνεύω τα σημαίνοντα (…) Όταν ο Ρολάν Μπαρτ αναγνωρίζει την απόλαυση του αναγνώστη, την ονομάζει απόλαυση του κειμένου. Ο συγγραφέας, πιθανόν, κατασκευάζει ένα κείμενο. Αλλά δεν είναι ένα κείμενο αυτό το οποίο μου δίνει απόλαυση, με συνεγείρει, με αναστατώνει.

Γνωρίσαμε στο παρελθόν, και μερικές φορές τις ξανασυναντούμε, συγκινήσεις εξίσου έντονες μ’ εκείνες που δοκιμάζαμε όταν ήμαστε παιδιά, καθώς βυθιζόμαστε – ξαπλωμένοι στο πάτωμα, πάνω σ’ ένα κρεβάτι – μέσα σ’ ένα βιβλίο για να χαθούμε, για να ξεχάσουμε την ταυτότητά μας, το παρόν μας, την οικογένειά μας. Παύαμε να ακούμε ό,τι λεγόταν γύρω μας. Οι μητέρες μας μάς επέπλητταν – «θα χαλάσεις τα μάτια σου» -, ενόσω αυτά ανοίγονταν σε ολόκληρους κόσμους, σε αγνοημένες χώρες, σε ανησυχητικά πρόσωπα, σε τρελές περιπέτειες, σε γυναίκες που άλλοτε μας φόβιζαν, άλλοτε μας γοήτευαν, και τις οποίες ερωτευόμαστε για πάντα.
Η αναγνωστική εμπειρία προαναγγέλλει την εμπειρία της ψυχανάλυσης. Είναι και οι δύο παραφορά, μεταβίβαση, εκτός εαυτού. Είναι και οι δύο δοκιμασία στο αλλότριο. Σ’ ένα αλλότριο εγγύτατο πιθανώς ως προς την καταγωγή.
Συναινείς να αιχμαλωτιστείς, να συνεπαρθείς, να μη βλέπεις πια ό,τι υπάρχει γύρω σου, να μη μείνεις άλλο κλεισμένος σ’ εκείνο που νομίζεις εαυτό σου, να μην ακούς άλλο τίποτε από αυτές τις φωνές που έρχονται από την «ενδοχώρα».
Πριν από τον συγγραφέα, ο αοιδός. Πριν από το μυθιστόρημα, το παραμύθι. Πριν από το γραπτό, ο λόγος. Πριν από τη γλώσσα, η ποίηση, που μας κάνει να πιστεύουμε πως η λέξη είναι, πιθανότατα, το πράγμα.

[Jean- Bertrand Pontalis, Παράθυρα (απόσπασμα)]

via 

Objet petit a

[το φιλί]

Το φιλί που μου 'δωσες

'κείνο το πρωί

κρατά ακόμα τη δροσιά του

τριακόσια τόσα τώρα χρόνια

Kitagawa Utamaro, The Kiss (1803)

The wings of desire (1987), by Wim Wenders

The Dying Man:

As I came up the mountain, out of the misty valley into the sun. The fire on the cattle range, the potatoes in the ashes, the boathouse floating in the lake. The Southern Cross.The Far East. The Great North. The Wild West. The Great Bear Lake. Tristan da Cunha. The Mississippi Delta. Stromboli. The old houses of Charlottenburg. Albert Camus. The morning light. The child's eyes. The swim in the waterfall. The spots of the first drops of rain. The sun. The bread and wine. Hopping. Easter. The veins of leaves. The blowing grass. The color of stones. The pebbles on the stream's bed. The white tablecloth outdoors. The dream of the house in the house. The dear one asleep in the next room. The peaceful Sundays. The horizon. The light from the room in the garden. The night flight. Riding a bicycle with no hands. The beautiful stranger. My father. My mother. My wife. My child.

[για ν' αναπτυχθεί το ποίημα]

για ν' αναπτυχθεί το ποίημα
εξαρκούν
η ανάγνωση ενός ποιήματος
ή κάποιου βιβλίου με δοκίμια
ίσως μια παιδική φαντασία 
η σημασία ενός κορμιού
η διάσπαση της εμμονής της μνήμης
κι ένα ρολόι

Salvador Dali, The Disintegration of the Persistence of Memory