Το Εκπαιδευτικό Υποσύστημα στην Κοινωνία της Γνώσης και η Δία Βίου Μάθηση

 

Περίληψη

 Σκοπός μου είναι να εξετάσω τους παγκόσμιους τελεστές (παγκοσμιοποίηση, κοινωνία της γνώσης), οι οποίοι παράγουν και διαμορφώνουν το πλαίσιο αλλαγής του παραγωγικού συστήματος.  Κάθε αλλαγή στο παραγωγικό σύστημα επιφέρει αντίστοιχες αλλαγές στο εκπαιδευτικό υποσύστημα.  Επομένως, σε αυτή τη γραμμή θεωρώ τη Διά Βίου Μάθηση ως έννοια νοηματικά ‘καθηλωμένη’ (Laclau & Mouffe, 2001: 113) και πάντως λειτουργική προϋπόθεση του κοινωνικοοικονομικού και πολιτισμικού μοντέλου της μεταβιομηχανικής εποχής. Το κείμενο δομείται σε τρεις ενότητες: στην πρώτη και στη δεύτερη εξετάζονται οι παράγοντες/τελεστές της παγκοσμιοποίησης και της κοινωνίας της γνώσης αντίστοιχα, ενώ στην τρίτη καταδεικνύεται ότι οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό υποσύστημα διαμεσολαβούνται από τις αλλαγές στις πολιτικές της αγοράς.

Λέξεις-Κλειδιά: Διά Βίου Μάθηση (ΔΒΜ), Παγκοσμιοποίηση, Κοινωνία της Γνώσης, Παραγωγικό Μοντέλο, Εκπαιδευτικό Υποσύστημα

Abstract

My main research purpose in this article is to illustrate the global factors/operators (globalization, knowledge-based society), that produce and shape the context of the changing production system.  Any change in the production system causes changes in the educational subsystem too.  Therefore, in this line I consider Lifelong Learning a ‘fix meaning’ concept (Laclau & Mouffe, 2001: 113) as well as an operational presupposition of the socio-economic and cultural model of the post-industrial era. The text is structured in three parts: the first and the second analyze the factors/operators of globalization and knowledge-based society, while the third shows that changes in the educational subsystem are mediated by changes in the politics of market.

Key-words: Lifelong Learning, Globalization, Knowledge-based Society, Productive Model, Educational Subsystem

Εισαγωγή

Ο προσανατολισμός της παγκόσμιας οικονομίας προς τη διαχείριση και εκμετάλλευση της γνώσης και της πληροφορίας, ως μοχλού μεγέθυνσης, διαμορφώνει ένα καινούργιο οικονομικοκοινωνικό γίγνεσθαι, το οποίο σηματοδοτεί το πέρασμα από τη βιομηχανική κοινωνία στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας.  Η μετατόπιση προς τη γνώση, από τη δεκαετία του 1980 κι εντεύθεν, συναρτάται με την αλλαγή στις πολιτικές εκπαίδευσης, οι οποίες είναι το αποτέλεσμα μιας αλυσίδας αλληλοδιαπλεκόμενων αιτιακών παραγόντων, όπως:

• η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας,
• η εισβολή των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο σύνολο της ζωής του ανθρώπου και
• η αλλαγή στη μορφή των εργασιακών σχέσεων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1995: 5)

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο μετασχηματισμός των κοινωνικών δομών θα καταστήσει την εκπαίδευση πολιτικό διακύβευμα (Σιάκαρης, 2006: 21).

Στο παρόν άρθρο εξετάζω τους παγκόσμιους παράγοντες/τελεστές, οι οποίοι διαμόρφωσαν τις συνθήκες αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου και κατά συνέπεια τις συνθήκες (ανα)παραγωγής και λειτουργίας του εκπαιδευτικού υποσυστήματος.  Σε αυτό το πλαίσιο θεωρώ ότι η διά βίου μάθηση (ΔΒΜ) αποτελεί αιτιατό της Κοινωνίας της Γνώσης (ΚτΓ), η οποία θεωρείται αιτιατό της παγκοσμιοποίησης, η οποία είναι απότοκος των συντριπτικών αλλαγών στις ΤΠΕ, οι οποίες θα αλλάξουν τη δομή του παραγωγικού μοντέλου, και αυτό, συνεπακόλουθα θα ‘μεταστοιχειώσει’ το εκπαιδευτικό υποσύστημα (Κυριάκης, 2009).  Εύλογα συμπεραίνει κανείς ότι οι πολιτικές εκπαίδευσης διαμεσολαβούνται από τους σκοπούς των πολιτικών της αγοράς, οι οποίοι είναι και κυρίαρχοι σε κάθε δοσμένη ιστορική συγκυρία.

Για τη συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ

Έρασμος, Μωρίας Εγκώμιον (αποσπάσματα)

Ολόκληρη η ζωή του ανθρώπου δεν είναι τίποτα άλλο από ένα παιχνίδι της Τρέλας

Η ευτυχία κρίνεται από τη γνώμη που εμείς σχηματίζουμε για τα πράγματα

Η ορθή κρίση ζητάει, άνθρωπε θνητέ, να μην είσαι πιο σοφός από τους ομοίους σου, να πηγαίνεις σύμφωνα με τη γνώμη των πολλών ή να λαθεύεις πρόθυμα μαζί τους.

Μα ίσα-ίσα αυτού είναι η τρέλα

Οι συγγραφείς […] βασανίζονται ακατάπαυτα: προσθέτουν, αλλάζουν, σβήνουν, παρατούν, ξαναπιάνουν, ξαναχύνουν, δείχνουν τη δουλειά τους, την κλειδώνουν εννιά χρόνια, δεν είναι ποτέ ευχαριστημένοι

Αν μπορούσατε να κοιτάξετε από το Φεγγάρι, όπως άλλοτε ο Μένιππος, την αμέτρητη σύγχυση των ανθρώπων, θα νομίζατε πώς βλέπετε σύννεφο μύγες και σκνίπες

Την πλεμπάγια της Ρώμης που ξεσηκώθηκε κι ήταν έτοιμη να φτάσει στα αίσχιστα ποιος την ξανάφερε στην ομόνοια;  Μήπως καμιά φιλοσοφική ομιλία;  Καθόλου.  Είναι εκείνος ο αστείος κι απλοϊκός μύθος για τα μέλη και το στομάχι.  Ο Θεμιστοκλής είχε την ίδια επιτυχία μ’ έναν παρόμοιο μύθο, την αλεπού και τον σκαντζόχοιρο.  Ποιος σοφός λόγος θα είχε τέτοιο αποτέλεσμα όπως η ελαφίνα που σκαρφίστηκε ο Σερτόριος;  Ή τους δυο σκύλους του Λυκούργου, ή εκείνη τη διασκεδαστική ιστορία για τους δυο τρόπους να μαδάς μια αλογοουρά;  Για να μην πω και για τον Μίνωα και το Νουμά που κι οι δυο κυβερνήσανε με παραμύθια τα παράλογα πλήθη.  Με τέτοιες κουταμάρες σέρνουν το τεράστιο και δυνατό ζώο που λέγεται λαός

Κάθε μέρα σκαρφίζονται [ενν. οι ηγεμόνες] καινούριους τρόπους για να λιγοστεύουν με τους φόρους την περιουσία των ανθρώπων

H ντροπή, το ρεζίλεμα, η καταφρόνια, οι βρισιές βλάφτουν μόνο άμα τα νιώθεις

Link:

Ειρωνεία και Ουμανισμός στο Encomium Moriae

Ο Μarcel από τη Roussillon

Τον Marcel από τη Roussillon τον είχαν καταδώσει ως Εβραίο και τον συνέλαβαν στην Apt, τον Μάρτιο του 1944.  Τον μετέφεραν στο στρατόπεδο  Drancy, το οποίο λειτουργούσε ως κέντρο διερχομένων με κατεύθυνση το Auschwitz.  Η γυναίκα του η Yvonne Lob, φίλη του Beckett και της Suzanne, κατάφερε, ύστερα από πολλή αγωνία και πολλές δυσκολίες, να εξασφαλίσει πιστοποιητικά ρωμαιοκαθολικής βάπτισης, ώστε να επιτύχει να ματαιώσει την εκτόπιση του Marcel στο Auschwitz.  Ως Εβραίος, όμως, ο Marcel παρέμεινε υπό περιορισμό και στάλθηκε να δουλέψει σε μια μεγάλη αποθήκη, όπου ταξινομούνταν τα πράγματα και τα αγαθά από τα σπίτια των Εβραίων, τα οποία προηγουμένως τα είχαν εκκενώσει: έπιπλα, οικιακά σκεύη, βιβλία, πολύτιμα αντικείμενα, έγγραφα -σε μια περίπτωση μια τσάντα με ψώνια που κρατούσε κάποια Εβραία τη στιγμή της σύλληψής της.  Όλα αυτά τα αντικείμενα κατατάσσονταν σε διάφορες κατηγορίες και μετά στέλνονταν στη Γερμανία.

[πηγή: Knowlsen, J. (2001). Σάμουελ Μπέκετ. Η κατάρα της δόξας. Μτφρ. Γ. Ι. Μ. Αθήνα: Scripta, 398 – 399]     

Μια βιβλιοθήκη που μετατρέπεται σε φέρετρο

by Jeff

Έψαχνα να βρω κάτι μακάβριο για να 'ποστάρω' αυτή τη βδομάδα, αλλά νομίζω ότι τελικά ξεπέρασα τα εσκαμμένα.
Έχω αναφερθεί και παλαιότερα στη φροντίδα που δείχνουν οι Ολλανδοί για τα βιβλία τους, αλλά, πράγματι, δεν περίμενα ο σεβασμός τους για την τυπωμένη λέξη να εχει μια χροιά...αιωνιότητας.  
Η Ibis, μια εταιρεία, η οποία ειδικεύεται στην παραγωγή ταφικών προϊόντων, και εδρεύει στην Ουτρέχτη, έχει κατασκευάσει μια βιβλιοθήκη για να τη χρησιμοποιείτε στην καθημερινή σας δραστηριότητα, αλλά και να σας συνοδεύσει όταν θα αποδημήσετε.

Ενώ είστε ακόμη ζωντανοί και απολαμβάνετε το διάβασμα, τα δυο μισά του φέρετρου σχηματίζουν απλά γωνιακά ράφια, χωρίς την παραμικρή νεκρική υποψία.

Αλλά όταν έρθει η ώρα του νεκρικού σας ξοδιού, τα ράφια βγαίνουν, ώστε να διαμορφωθεί χώρος να υποδεχθεί το λείψανό σας, χωρίς, φυσικά, τα βιβλία. 

Ο σχεδιαστής της βιβλιοθήκης-φέρετρου είπε ότι ήθελε να κάνει τον θάνατο μέρος της κανονικής διάρκειας της ζωής:

"Ο θάνατος πρέπει να γίνει αντιληπτός, όπως ακριβώς η γέννηση, ως ένα ουσιαστικό κομμάτι της ζωής", λέει ο Rademaker. "Δημιούργησα αυτό το φέρετρο επειδή γίνεται ευκολότερο να μιλάς για τον θάνατο, ενσωματώνοντάς τον στην ίδια τη διαδικασία της ζωής. Ο θάνατος δεν ακολουθεί τη ζωή, αλλά ανήκει σε αυτήν. Πρέπει να αποκτήσουμε την ικανότητα να μιλάμε γι' αυτόν αβίαστα, με ένα φυσικό τρόπο, να μιλάμε  σα να περιμένουμε ένα μωρό, ή πως θα αναθρέψουμε το παιδί μας ή για τις σχέσεις μας".

Via

Σκοτωμένες αναμνήσεις

το βράδυ

το γέλιο σου

κτυπά στους λερωμένους τοίχους

και πολλαπλασιάζεται

μια καταιγίδα

τα μαλλιά σου

βρέχουν το κορμί μου

και κρυώνω

ένα μαχαίρι

τα μάτια σου

βαθιά μέσα μου

με ξεσκίζουν

σου φωνάζω

πού πας

και μ' αφήνεις

σκοτωμένες αναμνήσεις να ζω

και μ' αυτές

να ποτίζω τη μνήμη

Alice Munro, οδηγός για αρχάριους

by Ben Dolnick

Αν επιθυμείτε να διαβάσετε μόνο ένα βιβλίο της: Selected Stories

 

Αν επιθυμείτε να διαβάσετε μόνο ένα βιβλίο, αλλά δεν είστε φίλοι της ιδέας να διαβάσετε το καλύτερο: The Beggar Maid. Δημοσιευμένο το1977, το The Beggar Maid είναι ότι πιο κοντινό σε μυθιστόρημα έχει γράψει ποτέ η Munro. Το βιβλίο παρακολουθεί τη ζωή της Rose από τη παιδική της ηλικία στη μέση, χωρίς να νιώθεις ότι 'ξεχειλώνει'.

Καλύτερο διήγημα στην κατηγορία 'συναισθηματικές' ιστορίες αγάπης: “Bardon Bus”, το οποίο παρέχει μερικές από τις πιο πειστικές καταστάσεις συναισθηματικής αγωνίας, που μπορεί να διαβάσει κανείς.

Στην κατηγορία ιστορικό δράμα το καλύτερο είναι: “A Wilderness Station”, πολυφωνικό και με δραματικές κορυφώσεις τέτοιες, που αποκλείουν κάθε μομφή ότι η Munro είναι συγγραφέας προβλέψιμων 'επιφανειών'.  

Το καλύτερο όλων: “The Beggar Maid”,  το οποίο παρουσίαζει, ανάμεσα σε άλλα, αξιοσημείωτη δεξιοτεχνία στη χρήση των αφηγηματικών χρόνων.

Ιστορία με την πιο απίθανη μεταστροφή: “Tricks”. Μια γυναίκα ερωτεύεται έναν άντρα αλλά όταν τον συναντά ξανά προβληματίζεται από την ψυχρή του στάση. Αποδεικνύεται ότι πρόκειται για μια ψυχρότητα που οφείλετε στο ότι ο άνθρωπος που συνάντησε ήταν ο πανομοιότυπος δίδυμος του άντρα που ερωτεύτηκε. 

Ιστορίες πνιγμών ή σχεδόν: “Miles City, Montana,” “Changes and Ceremonies,” “Gravel,” “Walking on Water,” “Love of a Good Woman,” “Pictures of the Ice,” “Child’s Play”. 

Ιστορίες φόνων ή σχεδόν: “Open Secrets,” “Fits,” “Dimension,” “Free Radicals”.

Ιστορία με δύσκολη (ή ακαταλαβίστικη) πλοκή, ακόμα και ύστερα από πολλές αναγνώσεις: “Open Secrets”.

Η πιο θλιβερή ιστορία που, με κάποιο παράξενο τρόπο, θα σας 'ανεβάσει': “Dulse”, οι ζοφερές σκέψεις μιας γυναίκας στον απόηχο μιας καταστροφής. Η λαμπρή σκηνή του πρωινού είναι μια ωδή στην ανθρώπινη χαρά. 

Η πιο 'ανυψωτική' ιστορία που, με κάποιο παράξενο τρόπο, θα σας θλίψει: “The Turkey Season”,  ο αφηγητής αναθυμάται κάποιον χαρούμενο χειμώνα που δούλευε σε έναν αχυρώνα. Ωστόσο μια αίσθηση ανησυχίας αιωρείται πάνω από την ιστορία σαν χιονοθύελλα.

Άλλοι συγραφείς που μπορείτε να διαβάσετε, αφού 'πήξατε' με τη Munro: William Maxwell (ο αγαπημένος συγραφέας της Munro), Eudora Welty (η ιστορία της “A Worn Path”  έχει χαρακτηριστεί, από τη Munro, ως η καλύτερη ιστορία που γράφτηκε ποτέ) και τον George Saunders (του οποίου οι ιστορίες αν και δε διαδραματίζονται στον επαρχιακό Καναδά είναι τόσο συγκινητικές, έξυπνες και ανθρώπινες όσο και της Munro.

Appendix:

Lives of Girls and Women: “Changes and Ceremonies”

Something I’ve Been Meaning to Tell You: “Walking on Water”

The Progress of Love: “Miles City, Montana,” “Fits”

Friend of My Youth: “Pictures of the Ice”

Open Secrets: “A Wilderness Station,” “Open Secrets”

Love of a Good Woman: “Love of a Good Woman”

The Moons of Jupiter: “Turkey Season,” “Bardon Bus”

Runaway: “Tricks”

Too Much Happiness: “Free Radicals,” “Dimension,” “Child’s Play”

 

Via

Η ηδονή του βασανιστή

Λίγο πολύ κάθε Έλληνας που έζησε τη γερμανική κατοχή έχει μια ιστορία, τουλάχιστον, να θυμάται από κείνες τις σκοτεινές μέρες.

Στις 24 Φεβρουαρίου 1943 άρχισε η εξόρμηση κατά της πολιτικής επιστράτευσης η οποία κορυφώθηκε στις 5 Μαρτίου. Χιλιάδες λαού κατέβηκαν στους δρόμους της Αθήνας για να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους στην πολιτική επιστράτευση.  Η διαδήλωση ήταν αιματηρή βέβαια, αλλά επιτυχημένη, αφού τα γερμανικά σχέδια για πολιτική επιστράτευση ανατράπηκαν (Γεωργιάδης, 1982: 226 – 228).  Ο δωσίλογος πρωθυπουργός Λογοθετόπουλος, αλλά και ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, «κατόπιν εξουσιοδοτήσεως των κατοχικών αρχών», διαβεβαίωσαν ότι δεν θα γίνει πολιτική επιστράτευση, αφού αρχικά φρόντισαν να επιρρίψουν στο ΕΑΜ, με τις αναρχικές συγκεντρώσεις που προκάλεσε,  την ευθύνη για τα θύματα, ως αποτέλεσμα της «αφρόνος αυτής ενέργειας…[της] συγκρούς[εως] των τρομοκρατικών ομάδων με τα όργανα της τάξεως [sic!!!]».

Ανάμεσα στο πλήθος ήταν και ο Αντώνης Σαμαράκης, 24 χρονών παιδί τότε.  Τον έπιασαν όμως κουίσλινγκς, προδότες συνεργάτες των Γερμανών, ντυμένοι με στολές χωροφυλάκων, όργανα της λεγόμενης Ειδικής Ασφάλειας.  Τον οδήγησαν σε ένα στενό μικρό δρόμο που ‘έβγαινε’ στην πλατεία Κυριακού, στο ‘στρατηγείο’ της Ειδικής Ασφάλειας.  Εκεί, στον πρώτο όροφο ενός διώροφου ή τριώροφου σπιτιού τον άφησαν για πολλή ώρα να περιμένει καθισμένος σε μια καρέκλα με έναν από τους κουίσλινγκ που έπαιζε με το πιστόλι του, «σαν παιχνίδι παιδιού».  Κάποια στιγμή από το διπλανό δωμάτιο ακούστηκαν φριχτές κραυγές, ένα φοβερό κι ανατριχιαστικό άκουσμα.  Γράφει ο Σαμαράκης, σχεδόν 50 χρόνια αργότερα:

«Μα έτσι τέλος πάντων βασανίζεται αυτούς τους ανθρώπους που έχετε στα χέρια σας, έτσι;  Τόσο απάνθρωπα;»

Και ο κουίσλινγκ αφού τον κοίταξε απορημένα τον ρώτησε τι εννοεί.  «Αυτό που κι εσύ ακούς, ουρλιάζει από τον πόνο και τα μαρτύρια ο άνθρωπος που εσείς τον βασανίζετε», του απάντησε ο Σαμαράκης.

Ο κουίσλινγκ τότε με ένα σαρκαστικό μορφασμό του είπε:

«Χα! Ρε βλάκα, δεν ουρλιάζει από πόνο κανένας, ηλίθιος είσαι που το νομίζεις, αυτοί που εμείς ‘περιποιούμαστε’ δεν έχουν το κουράγιο ούτε κιχ να κάνουν».

Τότε ποιος ουρλιάζει, ξαναρώτησε ο Σαμαράκης, για να πάρει την έτοιμη απάντηση:

«Ο βασανιστής, ρε κόπανε, αυτός που τώρα βασανίζει ουρλιάζει από ευχαρίστηση, από ηδονή γι’ αυτό που κάνει, μπήκες τώρα;»

Όταν ο Σαμαράκης βγήκε από την Ειδική Ασφάλεια, κατατσακισμένος αλλά ζωντανός, σήκωσε τα μάτια του να δει το όνομα του μικρού εκείνου δρόμου:

                                   

 ΟΔΟΣ 
ΕΛΠΙΔΑΣ 

Αυτό ήταν το όνομα του μικρού στενού που είχε στήσει το ‘στρατηγείο’ της η Ειδική Ασφάλεια.

(Γρηγοριάδης, Σ. (1982). Συνοπτική Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης (1941- 1945). Αθήνα: Καπόπουλος.

Σαμαράκης, Α. (1996). 1919-. Αθήνα: Ελευθερουδάκης. )