[300 λέξεις για το Ορλάντο της Γουλφ]

Τι βιβλίο!  

Θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει την υπόθεση σε μια μόνο φράση: ο ήρωας κοιμάται άντρας και ξυπνά γυναίκα: «η Ορλάντο ήταν άντρας μέχρι την ηλικία των τριάντα χρόνων οπότε έγινε γυναίκα και γυναίκα παρέμεινε από τότε» (107). Η αλλαγή του φύλου, ο φυλολυγισμός, ωστόσο, είναι μια από τις θεματικές με τις οποίες υφαίνεται ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του μοντερνισμού. Το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος νομίζω ότι είναι ο χρόνος και η ιστορία στην ανεξάλειπτη ροϊκότητα και διάρκειά τους. Η διάκριση ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιωτικό χρόνο, σε χρόνο του ρολογιού και σε χρόνο του μυαλού, σε χρόνο γραμμικό και σε χρόνο σχετικό, κατακερματισμένο. Το ανδρόγυνο αγέραστο σώμα ταξιδεύει στον χρόνο (από την ελισαβετιανή εποχή ως το πρώτο πέμπτο του εικοστού αιώνα) αναζητώντας το νόημα της ζωής, ένα νόημα που συνεχώς ελλείπει και διαφεύγει – μια αγριόχηνα που χάνεται στον ανοικτό ορίζοντα. Θα ιχνηλατήσει το νόημα της ζωής στη φύση, στη σχέση της ομορφιάς με την αλήθεια, στην αγάπη, στην ανθρώπινη συντροφικότητα, στη φήμη, στην εξωτική περιπέτεια, στον έρωτα, στην ποίηση –όλα θα διαλυθούν κάτω από το χάος των αντιθέσεων (22) της δολοφονικής καθημερινότητας: «τα πάντα καταλήγουν στο θάνατο» (39). Θα δοκιμάσει πολλές και ανάκατες διαθέσεις: μελαγχολία, μοναξιά, νωθρότητα, πάθος, αγάπη για τα βιβλία (60), επιθυμία για θάνατο, θα βιώσει την πολλαπλότητα και τη διασπορά του εαυτού, θα διέλθει πολλές και ποικίλες πολιτισμικές και κοινωνικές αναπαραστάσεις και θα προσπαθήσει να διερευνήσει τις σχέσεις εξουσίας που αυτές διαμορφώνουν, υπονομεύοντας κάθε ιεραρχική ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση και σατιρίζοντας τις κοινωνικές συμβάσεις, ενώ, παράλληλα, θα διαχειριστεί σύνθετα ζητήματα ταυτότητας, καταγωγής, μνήμης και παρελθόντος.
Πρόκειται για μια ευφάνταστη και ευφυέστατη παρωδία των συμβάσεων του βιογραφικού είδους, που, ταυτόχρονα, προκαλεί, ενοχλεί και προβληματοποιεί τους τρόπους συγγραφής της ιστορίας, αλλά και της λογοτεχνίας, αυτής της σπουδαίας φάρσας (76). Άλλωστε, και η Γουλφ, στα ημερολόγιά της, ως ‘φάρσα’ αντιμετώπιζε τη συγγραφή της Ορλάντο, της πιο μακροσκελούς και γοητευτικής ερωτικής επιστολής στην ιστορία των γραμμάτων (N. Nicholson).