Περικλής Σφυρίδης, Μισθός Ανθυπιάτρου (Υάκινθος, 1987)

 

Αυτοβιογραφικά στιγμιότυπα από τις τραυματικές εμπειρίες, τα βιώματα και τις μνήμες του συγγραφέα ως γιατρού  και από περιστατικά του καθημερινού του βίου δοσμένα με ρεαλισμό και πικρό χιούμορ.

Μέσα από τη διαλεκτική του βιώματος, της μνήμης και της αφήγησης αναδύεται η αμφίδρομη σχέση του ατομικού με το κοινωνικό, και αναδεικνύεται ο διαμεσολαβητικός ρόλος της φαντασίας στην κοινωνική και ιστορική συγκρότηση της υποκειμενικότητας. 

Σε μια συνέντευξή του ο Σφυρίδης διαπιστώνει:

"Γνωρίζω ότι η κριτική μ’ έχει κατατάξει ως έναν από τους πλέον βιωματικούς πεζογράφους του καιρού μας, κάτι άλλωστε που το έχω αποδεχτεί σ’ όλες σχεδόν τις συνεντεύξεις μου. Κι αυτό γιατί όσο πιο καλά πατάω πάνω στο βίωμα, τη προσωπική δηλαδή εμπειρία (μπορεί να μην είναι αποκλειστικά δική μου αλλά και άλλων του περιβάλλοντός μου που μου την εξιστόρησαν ή έτυχε να τη μάθω), τόσο μεγαλύτερη αληθοφάνεια διαθέτουν τα διηγήματά μου, κάτι που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε ρεαλιστή συγγραφέα, όπως είμαι εγώ. Ακόμα όμως κι όταν καταντώ αυτοβιογραφικός, η ζωή του κεντρικού ήρωα-αφηγητή δεν συμπίπτει απόλυτα με τη ζωή μου. Το κενό το καλύπτει η δημιουργική φαντασία, χωρίς την ύπαρξη της οποίας πάλι δεν μπορεί να υπάρξει αξιόλογη λογοτεχνία". 

Τα μικρά αυτά αφηγήματα (το μεγαλύτερο δεν ξεπερνά τις 4 σελίδες) λειτουργούν ως μια ακτινογραφία (αλλά και απομάγευση) της καθημερινής άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος (στο ΙΚΑ και ιδιωτικά), και κυρίως του ίδιου του γιατρού, με τις προσωπικές ανησυχίες και αγωνίες του, τα προβλήματά του, τις στεναχώριες του, την κούραση του, τις οικονομικές δυσπραγίες του, τις δωροδοκίες και τις δοσοληψίες με κλινικές, ιατρικούς επισκέπτες και γραφεία τελετών, τους επαγγελματικούς ανταγωνισμούς, τις διαψεύσεις του, αλλά και του κόσμου που τον περιβάλει. Αναφέρονται σε μια χαμηλή καθημερινότητα όπου κυριαρχεί η απογοήτευση και η απαισιοδοξία και κυρίως ένα ορισμένο κλίμα αδιέξοδου ή τραγικού σαρκασμού. Ο χρόνος των αφηγημάτων είναι η μετεμφυλιακή Ελλάδα της φτώχειας και της ανέχειας και η μεταπολιτευτική της πολιτικής και ηθικής κρίσης και ο τόπος των περισσότερων  η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα.

Από τα αφηγήματα του τόμου ξεχώρισα τα:

«Στο τμήμα»  

«Ιατρικοί Επισκέπτες»

«Η πρώτη επίσκεψη»

«Η διατριβή»

«Μισθός ανθυπιάτρου»

«Τα Λοιμώδη»

 

Για την πεζογραφία του Σφυρίδη ο Παναγιώτης Μουλλάς σημειώνει:

«Από τα πεζογραφήματά του αναδύεται μια πικρή πείρα, μια ορισμένη απαισιοδοξία και μια απογοήτευση  που, όσο περνούν τα χρόνια, γίνεται εντονότερη. Θα έλεγε κανείς ότι ο Σφυρίδης αντιμετωπίζει με αυξανόμενο σκεπτικισμό την ηθική κρίση που μαστίζει την εποχή μας. Η καθημερινότητά του, που κυλάει χωρίς εντυπωσιακά επεισόδια, δεν φαίνεται να έχει διέξοδο. Οι ήρωές του, κοινοί άνθρωποι σαν χιλιάδες άλλους που ζουν γύρω μας, θύτες και θύματα, παραπαίουν μέσα σ’ έναν κόσμο που δεν γνωρίζει ρίγη ανάτασης ή μεγαλείου. Μολονότι δεν λείπουν εδώ και κάποιες στιγμές ιλαρότητας και χιούμορ, βρισκόμαστε πάντως σ’ ένα κλίμα όπου κυριαρχεί η διάψευση, μεταβάλλοντας συχνά την ειρωνεία σε σαρκασμό».

 

Ο Περικλής Σφυρίδης γεννήθηκε το 1933 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (υπήρξε συγκεκριμένα μαθητής της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής (1953-1959), αλλά εκδιώχτηκε με εύσχημο τρόπο από τη χούντα, το 1968, για λόγους υγείας, και το σπουδαιότερο δεκαπέντε μέρες πριν συμπληρώσει το ελάχιστο χρονικό όριο που θα του απέφερε το δικαίωμα για μια μικρή έστω σύνταξη. Διετέλεσε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης από το 1975 ως το 1981.