Η επιθετικότητα στα νήπια

Για την επιθετικότητα έχουν διατυπωθεί αρκετές θεωρίες, οι οποίες ταλαντώνονται ανάμεσα στις θεωρίες του ενστίχτου και στις θεωρίες της μάθησης.  Ωστόσο κάθε θεωρία είναι ιστορική και αντανακλά την εποχή της (για παράδειγμα η θεωρία της επεξεργασίας των πληροφοριών ή του ανταγωνισμού για τον έλεγχο των πόρων).  Αυτό που θα μπορούσε κανείς να επισημάνει είναι ότι η επιθετικότητα είναι κοινωνική πράξη καταστροφικού χαρακτήρα, ενίοτε όμως, και μέσα από έγκαιρη διάγνωση και ορθή διαχείριση,  μπορεί να πάρει δημιουργικές ατραπούς και να μετασχηματιστεί σε θετικές αποδόσεις. 
   

Η ενεργητική, εμπρόθετη και προσχεδιασμένη, επιθετικότητα στα νήπια είναι μια εσωτερικευμένη ανατροφοδοτούμενη συμπεριφορά, μέσω της οποίας ο θύτης βλάπτοντας το θύμα εξασφαλίζει για προσωπικό όφελος το επιθυμητό αποτέλεσμα.  Ωστόσο, μακροπρόθεσμα οι τάσεις επιθετικότητας αποτελούν παγίδα κινδύνου για το ίδιο το επιθετικό παιδί.

Υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στην επιθετικότητα του παιδιού και των γονεϊκών πρακτικών πειθαρχίας και τιμωρίας που υιοθετούνται.  Πρακτικές οι οποίες πρέπει να συσχετιστούν και με άλλες κοινωνικοδημογραφικές μεταβλητές (όπως το μορφωτικό, οικονομικό και κοινωνικό status της οικογένειας κ.ά.).  Η εκδήλωση επιθετικότητας στο νήπιο οφείλει να λειτουργήσει ως ‘καμπανάκι’ για την οικογένεια.  Η οικογένεια πρέπει να διαχειριστεί το ζήτημα μέσα από διάφορες μη κατευθυντικές στρατηγικές, οι οποίες μπορούν να υποβοηθήσουν το νήπιο να βρει μόνο του λύσεις (τεχνικές sit-in κ.ά.).  Ωστόσο, χρήσιμη είναι η παράλληλη συνδρομή μιας θεραπευτικής παρέμβασης, η οποία μπορεί να συνδυαστεί με μαθήματα συναισθηματικής αγωγής στην οικογένεια.
   

Στο χώρο του νηπιαγωγείου καλό είναι να αποφεύγονται από τον εκπαιδευτικό ταμπελοποιήσεις και άλλοι χαρακτηρισμοί.  Ο εκπαιδευτικός πρέπει να χρησιμοποιήσει μια σειρά τεχνικών, που εντάσσονται στην ευρύτερη στρατηγική της διαχείρισης της τάξης, με σκοπό όχι βέβαια τη χειραγώγηση αλλά την ανάπτυξη ενός κατάλληλου προγράμματος μέσω μιας εξατομικευμένης μεθόδου παρέμβασης σε συνεργασία με την οικογένεια. 

Σε αυτή την κατεύθυνση, κατά τη διάρκεια ενός ‘θερμού’ επεισοδίου στο χώρο του νηπιαγωγείου καλό είναι να μην υιοθετούνται τεχνικές πειθαρχικές και τιμωρητικές, αλλά θετικές, όπως time-out, εξήγηση κ.ά.    

(η εικόνα από εδώ)

Forbidden literature (The use of the word) (1936) - Rene Magritte

Στο κιρκιρένιο χρώμα του φθινοπώρου

Οι στοχασμοί σου παίρνουν άλλοτε τη μορφή ενός δωρικού κίονα

Και άλλοτε το σχήμα ενός τρούλου

Όταν ο καιρός αγριεύει

Ανάμεσα στα κυπαρίσσια ακούς φωνές που διώχνουν την αγριάδα του ματιού

Με το σουγιά στα δόντια

Σκάβεις ήσυχα το λάκκο

Να πιούν αίμα οι δικοί σου νεκροί

Που έρχονται πέρα από το χρόνο και τραβάνε στον άλλο χρόνο

Το βράδυ στο σπίτι

Μ’ ένα ποτήρι τσίπουρο

στάζει στην καρδιά

Μνησιπήμων πόνος

The Dream (1910) - Henri Rousseau

[πρόσωπα του πρωινού]

πρόσωπα του πρωινού
βγαλμένα από τον ατμό του ονείρου
σκυφτές κηλίδες
που χρονορροούν

στο μαύρο, φως

[πλην ματαίως]

ψάχνω στις λέξεις 
να βρω

τη μαγική επωδό

που ξορκίζει τον θάνατο

μετ' επιτάσεως πλην ματαίως 

Ne travaillez jamais

 

Ne travaillez jamais - Guy Debord, 1963

Ο Φουκώ για το Κράτος και την Επανάσταση

Το κράτος συνίσταται στην κωδικοποίηση ενός αριθμού σχέσεων εξουσίας που καθιστούν δυνατή τη λειτουργία του, και […] η επανάσταση είναι ένας διαφορετικός τύπος κωδικοποίησης των ίδιων σχέσεων. Αυτό συνεπάγεται ότι υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη επανάστασης, τόσο πολλά όσο πολλές είναι οι πιθανές ανατρεπτικές επανακωδικοποιήσεις των σχέσεων εξουσίας, και επιπλέον ότι μπορούμε να φανταστούμε ή να καταλάβουμε πολύ καλά επαναστάσεις που αφήνουν άθικτες τις σχέσεις εξουσίας οι οποίες σχηματίζουν τη βάση για τη λειτουργία του κράτους.

Φουκώ,

 εξουσία, γνώση και ηθική

Μτφρ. Ζ. Σαρίκας,

1987: 25