Τέσσερα επαναστατικά τραγούδια του Ρήγα Φεραίου

Το εκπαιδευτικό υποσύστημα στο νέο παραγωγικό μοντέλο

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από:

Κυριάκης, Κ. (2009). ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ‘ΛΟΓΟΥ’ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ(1995 – 2007) (σσ. 49 - 56). Πάτρα: ΕΑΠ.

Το νέο παραγωγικό μοντέλο και το εκπαιδευτικό υποσύστημα 

Το νέο παραγωγικό μοντέλο προϋποθέτει τη μετάβαση από το φορντικό και τεϋλορικό μοντέλο (Δαφέρμος, 1999) βιομηχανικής παραγωγής -«οικονομίες κλίμακας»- στο μεταφορντικό πρότυπο της ευέλικτης οικονομικής ανάπτυξης -«οικονομίες κυμαινόμενων στόχων» (Παπαδημητρίου, 2003: 150 – 151).  Η μετάβαση από τη βιομηχανική παραγωγή (τη μεταποίηση, γενικά) σε μια κοινωνία των υπηρεσιών (με κύριους πυλώνες τις ΤΠΕ) διαφαίνεται από το γεγονός ότι μια σειρά από λειτουργίες, οι οποίες ήταν βοηθητικές της παραγωγής (έρευνα, marketing, χρηματοδότηση κ.ά.), καταλαμβάνουν τον κεντρικό ρόλο στην οργάνωση μιας ευέλικτης παραγωγικής διαδικασίας, η οποία καθορίζεται ως «λιτή παραγωγή» (Womack, Jones & Roos, 1990), παραμερίζοντας σε βοηθητικό τον ρόλο της βιομηχανίας (Colombo, 1988: 24).  Τα παραπάνω διαμορφώνουν μια αναδιάταξη του περιεχομένου της εργασίας και μια ανάγκη για αναπροσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στις νέες μεταβαλλόμενες καταστάσεις, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στα ζητούμενα της αγοράς εργασίας  (Ρομπόλη & Δημουλά, 2003: 3). 

Το σύγχρονο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης δίνει έμφαση στα άυλα στοιχεία της παραγωγής (Βεργίδης, 2004), αφού έχει ανάγκη από εργαζόμενους που να είναι ικανοί να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και αποφάσεις με υπευθυνότητα, να επιλύνουν σύνθετα προβλήματα, να προσαρμόζονται σε πρωτόγνωρα περιβάλλοντα, να κάνουν συνολικές εκτιμήσεις των καταστάσεων, να έχουν ομαδικό πνεύμα κ.ά. (Μάρδας, 2001: 65^. Dehnbostel, 2003).  Στο διαφοροποιημένο περιβάλλον της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και των ΤΠΕ το διακύβευμα, ωστόσο, δεν είναι να γίνει κάποιος καλός διαχειριστής της γνώσης και της τεχνολογίας, αλλά να αναπτύξει τις ικανότητες ανάλυσης και σύνθεσης ώστε αξιοποιώντας κριτικά την παραδομένη γνώση να μπορέσει να συμβάλει ουσιαστικά στην παραγωγή, ανανέωση και εξέλιξή της[1] (Ρομπόλη & Δημουλά, 2003).  Σκοπός δεν είναι η κατάκτηση της γνώσης αλλά η διαχείρισή της (Ματθαίου, 2001: 63).  Το μεταφορντικό μοντέλο παραγωγής (Harvey, 1989) προωθεί έναν «πολυδύναμο και πολυλειτουργικό εργαζόμενο» (Αλεξίου, ²2006: 285).

Το μοντέλο του νέου εργαζόμενου που επιζητούν τόσο η ΕΕ (COM (89) 236) όσο και οι κοινωνικοί εταίροι (IRDAC, 1991) θα πρέπει να ερείδεται σε μια ευρεία βάση γενικών και ευέλικτων προσόντων.  Έτσι κυρίαρχη έννοια, στο παράδειγμα της «ευέλικτης εξειδίκευσης (Piore & Sabel, 1984), αναδεικνύεται η έννοια της ευελιξίας[2] (COM (1993) 686), η οποία μπορεί να καταπολεμήσει την εκούσια ανεργία[3], αποτέλεσμα των «δυσκαμψιών» που χαρακτηρίζουν την κατανεμητική λειτουργία της αγοράς εργασίας στο πλαίσιο της μονεταριστικής κρατικής πολιτικής.  Με την «ευελιξία» μειώνεται το συνολικό κόστος της διαδικασίας αναπαραγωγής της εργασιακής δύναμης (Μαριόλης & Σταμάτης, 1999: 233).  Σε σχέση με την εκπαίδευση αυτό σημαίνει: αναβάθμιση των αποκτημένων γνώσεων και ικανοτήτων εκτός των εκπαιδευτικών συστημάτων (SEC (2000) 1832) και ανταγωνιστικότητα προς αυτά (απορρύθμιση).  Η ανάπτυξη, άλλωστε, στρατηγικών (Griffin, 2006: 25 – 26) για την πιστοποίηση της άτυπης μάθησης[4] (Green, 2006: 25 – 26) δηλώνει, τόσο την αναγκαιότητα για διαφορετική στόχευση των κρατών σε σχέση με τη δημοσιονομική τους πολιτική, όσο και μια αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης της ίδιας της μαθησιακής διεργασίας και των ορίων του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, στις νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες (Καραλής, 2008: 145).

Η αλλαγή στον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής οφείλεται τόσο στην υποβάθμιση του κράτους πρόνοιας εξαιτίας του στασιμοπληθωρισμού και της διόγκωσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων όσο και στην απελευθέρωση των αγορών από τις ρυθμιστικές κρατικές παρεμβάσεις (Γράβαρης, 2006: 31).  Η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και της κατανάλωσης και ο ανταγωνισμός επιβάλλουν την προσαρμογή των δομικών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, δημιουργώντας μια δυναμική που δίνει έμφαση στη διαρκή επανακατάρτιση και εξειδίκευση (CEDEFOP, 2004).  Το κράτος, αν και αποστασιοποιείται από τη χρηματοδότηση τέτοιων δραστηριοτήτων, διατηρεί, ωστόσο, τη δυνατότητα να θεσπίζει τα κριτήρια λειτουργίας και να παρέχει τα κατάλληλα κίνητρα ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών (Ainley, 1998) και επομένως το τελικό προϊόν να ελέγχεται από την κοινωνία (Μπουζάκης, 2001: 6).  Έτσι, διατηρεί μεν τον ιδεολογικό έλεγχο, αλλά παραχωρεί αυξημένη αυτονομία σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες, αναπαράγοντας το νέο σχήμα οργάνωσης της παραγωγής (Αλεξίου, ²2006: 241). 

Το εκπαιδευτικό υποσύστημα κατηγοριοποιεί, εξειδικεύει και απλοποιεί το παραγωγικό σύστημα, ανατροφοδοτώντας και αναπαράγοντας την ύπαρξή του (Χαλάς, 2009).  Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται «μια μεταρρύθμιση με στόχο την προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος όλων των βαθμίδων […] και μορφών […] στη λειτουργία και στις ανάγκες της οικονομίας» (Μέργος, 2006: 2).  Με άλλα λόγια «[…] για να είναι δυνατόν οι σκοποί της εκπαιδευτικής πολιτικής να μετασχηματιστούν σε μέσα για την επιδίωξη των σκοπών της μακροοικονομικής πολιτικής, είναι αναγκαία προηγουμένως η διαμεσολάβηση των σκοπών της εκπαιδευτικής πολιτικής από εκείνους της πολιτικής αγοράς εργασίας» (Γράβαρης, 2005: 46).  Διαμορφώνεται έτσι μια νέα ιστορική φάση της εκπαιδευτικής πολιτικής (διάφορης και διαφορετικής από εκείνη του σχεδιασμού του εργατικού δυναμικού (manpower planning), ιδιότητα της οποίας ήταν το κοινωνικό δικαίωμα στην εκπαίδευση) που πρέπει να εννοείται ως ένα νέο είδος κοινωνικής πολιτικής[5], το οποίο παραπέμπει σε ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης (Νικολακοπούλου – Στεφάνου, 1997) και πλαισιώνεται από έναν ευρύτερο μετασχηματισμό στο μακροοικονομικό υπόδειγμα (ό.π., σσ. 34 – 35 και 44 – 50).

Το εκπαιδευτικό υποσύστημα για να ανταποκριθεί στις νέες στοχεύσεις της οικονομίας αναδεικνύει και διαμορφώνει «τις συμπεριφορές που βρίσκονται στη βάση της προσωπικότητας του ατόμου» (Βιόλα, 1993: 108), οι οποίες ανανεώνονται και τροφοδοτούνται από το θεωρητικό σχήμα της «εκμάθησης της μάθησης» (Γρόλλιος, 2004: 54) και της «βασισμένης στην εμπειρία και τα βιώματα μάθησης» (situated learning) (Πατινιώτης, 2007: 31 – 32).  Έτσι, η εκπαίδευση και η μάθηση δεν είναι, ούτε μπορεί να είναι, κάτι που συμβαίνει σε δεδομένη χρονική στιγμή του βίου αλλά κάτι που συμβαίνει συνέχεια (διεργασία) σε κάθε φάση, βιολογική και κοινωνική, του ατόμου και σε κάθε περιβάλλον: τυπικό, μη – τυπικό και άτυπο.  Αν  «η ιστορία της εκπαίδευσης στις δυτικές – και όχι μόνο – κοινωνίες μπορεί να αναλυθεί ως η μετάβαση από την άτυπη εκπαίδευση στην τυπική» (Κυπριανός, 2004: 19), στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας μπορεί να αναλυθεί σε ένα συνεχές (continuum), σε αλληλεπίδραση με την κοινωνικοοικονομική και την πολιτικοπολιτισμική πραγματικότητα του νέου κοινωνιακού τύπου (Βεργίδης, 2001: 138), της κοινωνίας της γνώσης και της πληροφορίας.

Η Κοινωνία της Γνώσης (ΚτΓ)[6] και της Πληροφορίας[7]      

      Στο νέο κοινωνιακό τύπο, την ΚτΓ, «η ανάπτυξη προέρχεται από ένα ολόκληρο σύμπλεγμα παραγόντων, και όχι μόνο από τη συγκέντρωση κεφαλαίων[8].  Εξαρτάται πολύ πιο άμεσα από ποτέ άλλοτε από τη γνώση» (Tourain, 1974: 5).  Η γνώση «εκφράζει το αποτέλεσμα μιας ικανότητας αναζήτησης, συνδυασμού και δημιουργίας.  Δεν εκφράζει τόσο την έννοια της σώρευσης πληροφοριών όσο την έννοια της άσκησης και της κατάκτησης μιας ικανότητας αντιμετώπισης και επίλυσης συγκεκριμένων τύπων ή καινοφανών μορφών προβλημάτων.  Η γνώση από αυταξία έχει αναχθεί σε μέσο, σε ικανότητα και σε προσόν» (Τσαούσης, 2007: 285).  Η έρευνα και η γνώση, με έμφαση στις ΤΠΕ, καθίστανται κεντρικές έννοιες για την ανάπτυξη των σύγχρονων οικονομιών και καθοριστικές για την οργάνωση του κοινωνικού και πολιτισμικού γίγνεσθαι: «…η τεχνολογία και η πληροφορική τόσο σε επίπεδο εργασιακής εφαρμογής όσο και σε επίπεδο καθημερινής χρήσης, δηλαδή κατανάλωσης, ανατρέπουν τη δομή της συγκρότησης της ανθρώπινης ζωής […].  (Σταμέλος, 2002: 2 - 3).  Επομένως, τη βάση για την κοινωνική και προσωπική ανάπτυξη στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες αποτελεί η επένδυση στη γνώση: «η μεταβιομηχανική κοινωνία είναι οργανωμένη στη γνώση […] το επίκεντρο της κοινωνίας – εκτιμώμενο με βάση το αυξανόμενο ποσοστό του ΑΕΠ και την αντίστοιχα μεγαλύτερη αναλογία των απασχολούμενων – βρίσκεται στο πεδίο της γνώσης» (Bell, 1974 στο Κεπλανίδης & Βρυνιώτη, 2004: 258), αφού το νέο κοινωνικοοικονομικό παραγωγικό μοντέλο στηρίζεται στη δημιουργία «θέσεων συμβολικής ανάλυσης», ήτοι θέσεις εργασίας στηριγμένες στη γνώση[9].  Έτσι, το εκπαιδευτικό σύστημα και το ανθρώπινο κεφάλαιο[10] αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα της οικονομικής μεγέθυνσης και ευρύτερα της προσωπικής και κοινωνικής ευημερίας. 

Όμως, η «γνώση» δεν αντιστοιχεί πια σε μια πλατιά παιδεία[11] αλλά σε μια εργαλειακή και χρησιμοθηρική εξειδίκευση, η οποία οδηγεί στο στένεμα και στον τεμαχισμό, με τον εντεινόμενο διαχωρισμό της σύλληψης από την εκτέλεση ενός έργου, και στην αποειδίκευση (Δαφέρμος, 1999), η οποία έχει ως τελικό της αποτέλεσμα την υποεκπαίδευση (Βεργίδης, 1995).  Η παραγωγή, άλλωστε, της γνώσης σημαίνει και την αρχή της παλαίωσής της: η γνώση ξεπερνιέται «πριν καν γίνει κτήμα όλων» (Αθανασούλα – Ρέππα, 1999: 108, βλ. και Καμαριανός, 2008).  Η εννοιολογική υποβάθμιση της γνώσης και η ταύτισή της με την πληροφορία[12], μετατρέποντάς την σε αναλώσιμο προϊόν –συσκευασμένη γνώση (Λιοτάρ, ²2008), προβάλλεται στη χρηστικότητά της στο πλαίσιο μιας αγοράς εργασίας, της οποίας καθίσταται το κύριο αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ως μέσο οικονομικής μεγέθυνσης και εφόδιο απασχόλησης (Ματθαίου, 2001: 64).

Έτσι, ολοένα και περισσότερο γίνεται λόγος για μια «οικονομία της γνώσης» (information society/economy, knowledge society/economy, network society/economy), η επιτυχία της οποίας συνδέεται:

• με την άμεση ανταπόκριση του εκπαιδευτικού συστήματος στις μεταβαλλόμενες κλητεύσεις της αγοράς εργασίας και
• την προσαρμοστικότητα, ευελιξία και κινητικότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου,

αφού η μετατόπιση προς την οικονομία της γνώσης προϋποθέτει «συγκέντρωση σε υψηλού επιπέδου δεξιότητες και εργασία εντάσεως γνώσης υψηλής αξίας» (Green, 2006: 22).  Οι προοπτικές απασχόλησης ενός ατόμου, άλλωστε, εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από το επίπεδο των γνωστικών του ικανοτήτων, προσαρμοσμένων στις τρέχουσες ανάγκες της οικονομίας, όπως αυτές υπερ-καθορίζονται από την αγορά εργασίας.  Έτσι, «η μετάδοση γνώσεων […] προσφέρει στο σύστημα τους παίκτες που είναι ικανοί να παίξουν κατάλληλα τον ρόλο τους μέσα στις πραγματολογικές θέσεις που έχουν ανάγκη οι θεσμοί» (Λυοτάρ, ²2008: 120). 

Ο νέος κοινωνιακός τύπος, στον χώρο της εκπαίδευσης, υποστηρίζεται από το μοντέλο της ΔΒΜ, το οποίο δεν αποτελεί μια μόνο πτυχή της εκπαιδευτικής πολιτικής αλλά την αξιωματική αρχή, «η οποία διέπει και κατευθύνει όλες τις ενέργειες σε ολόκληρο το φάσμα της εκπαίδευσης και των αντίστοιχων πολιτικών» (Δακοπούλου, χ.χ.: 5).  Το ανθρώπινο κεφάλαιο τοποθετείται στο επίκεντρο των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών προτεραιοτήτων για τη διαμόρφωση μιας οικονομίας και κοινωνίας της γνώσης.  Η προβληματική που αναπτύσσεται αφορά στις αλλαγές που συντελούνται γύρω από την «οργάνωση της εργασίας και το[ν] ρόλο του ανθρώπινου δυναμικού στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών της Ευρώπης» (Γουβιάς, 2002: 1).  Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και προκειμένου να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού η ΔΒΜ εκλαμβάνεται «[…] ως μοχλός και ως προϋπόθεση για την αναβάθμιση των παραγωγικών δραστηριοτήτων» (Βιτσιλάκη, 2002: 37).  Επομένως, κρίνεται αναγκαία για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ατόμων στην παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας και θεωρείται αποτελεσματική για την ενεργητική προσαρμοστικότητα των ατόμων στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και γνωστικές απαιτήσεις της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και χαρακτηρίζεται επίσης ως μέσο αποφυγής του κοινωνικού αποκλεισμού για περιθωριοποιημένες ομάδες του πληθυσμού.  Έτσι, η υιοθέτηση της ΔΒΜ σε υπερ-εθνικό επίπεδο «συνιστά μια ευθεία αναγνώριση από τα κράτη […] των αλλαγών στην πολιτική οικονομία των διεθνών σχέσεων και της εντεινόμενης ανάγκης για μια μορφή εκπαίδευσης, που θα συμβάλλει στην πολιτική και οικονομική επιβίωση των κρατών […]» (Murphy, 2005: 129) και αποτελεί τη συναίρεση της αναπαραγωγικής πλευράς της εκπαίδευσης με τη στρατηγική της επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο για τη διατήρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος (Olessen, 2006:12).

---

[1] Πρόκειται για την επεκτεινόμενη (expansive) μάθηση της θεωρίας της δραστηριότητας (activity theory), σύμφωνα με την οποία η μάθηση δεν αφορά σε αφομοίωση προϋπάρχουσας γνώσης, αλλά στη δημιουργία νέας γνώσης και την ανάδειξή της ως κοινωνικής πρακτικής (Engestrom, 2001 στο Χαλάς, 2009).  

[2] Για τον ρόλο της ευελιξίας στο πλαίσιο του μονεταριστικού πλέγματος κρατικής πολιτικής, βλ. Γράβαρης, 2005: 48.

[3] Η ανεργία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1994: 11) ορίζεται ως συγκυριακή ανεργία, η οποία αποδίδεται στην επιβράδυνση της ανάπτυξης και της οικονομικής δραστηριότητας, ως  διαρθρωτική ανεργία, ήτοι αδυναμία σύζευξης της προσφοράς εργασίας με τη ζήτηση εργασίας και ως τεχνολογική ανεργία, η οποία οφείλεται στην ανικανότητα του εργατικού δυναμικού για άμεση προσαρμογή στις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις.   

[4] Βλ. Συμβούλιο της ΕΕ, αρ. εγγρ. 9600/04, EDUC 118, 18.5.2004.

[5] Για τη μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο κοινωνικής πολιτικής βλ. Υφαντόπουλος, 1995: 645, όπου και σχετική βιβλιογραφία.

[6] Ο όρος «Κοινωνία της Γνώσης» εισήχθη το 1969 από τον P. F. Drucker στο βιβλίο του The Age of Discontinuity. Guidelines to our Changing Society.  Βλ. Τσαούσης, 2007: 271 – 282.

[7] Η παγκόσμια κοινωνία της πληροφορίας ξεκίνησε να διαμορφώνεται εννοιολογικά με την ανάπτυξη των πρώτων τεχνητών δορυφόρων επικοινωνίας, βλ. Θεμπριάν, 2000: 88 – 89.  Ως όρος «κοινωνία της πληροφορίας» δεν είναι απλά συνώνυμος των ΤΠΕ αλλά παραπέμπει στον οικονομικό, πολιτικό και πολιτισμικό χώρο και σημαίνει τη συμμετοχή και δράση των κοινωνικών–ιστορικών υποκειμένων (Καμαριανός, 2008: 272). 

[8] Στο νέο κοινωνιακό τύπο και «η πολιτισμική τάξη πραγματώνεται ως μια τάξη αγαθών.  Τα τελευταία αποτελούν ένα είδος κώδικα για τη σημασία και την αξιολόγηση προσώπων και περιστάσεων, λειτουργιών και καταστάσεων.  Λειτουργώντας με μια συγκεκριμένη λογική αντιστοίχησης των υλικών και κοινωνικών αντιθέσεων, η παραγωγή είναι ουσιαστικά η αναπαραγωγή του πολιτισμού στο πλαίσιο ενός συστήματος αντικειμένων» (Sahlins, 1976: 178).  Expressis verbis, τα καταναλωτικά αντικείμενα εκλαμβάνονται ως σημαίνοντα στο πλαίσιο πολιτικοπολιτιστικών συστημάτων, ενώ το οικονομικοκοινωνικό σύστημα ανταποκρίνεται παράγοντας περισσότερα σημαίνοντα (Smith, 2006: 186).

[9] Στο πλαίσιο της μεταβιομηχανικής κοινωνίας η παγκοσμιοποιημένη οικονομία χαρακτηρίζεται από δύο ταχυτήτων δεξιότητες: υψηλές και χαμηλές.  Οι εργαζόμενοι με υψηλές δεξιότητες ευνοούνται, ενώ εκείνοι με τις χαμηλές πλήττονται (Γαβρόγλου, 2003: 328).

[10] Για τη θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου / διαχείριση ανθρωπίνων πόρων βλ. πρόχειρα Schultz, 1972.  Βλ. επίσης Becker, ³1993 και Baptiste, 2001.  Για τη σχέση της θεωρίας με την εκπαίδευση, βλ. Φραγκουδάκη, 2001.  Βλ. και υποσημ. 83.

[11] Το 1872 σε μια σειρά διαλέξεων που έδωσε ο F. Nietzsche με γενικό θέμα «Το μέλλον των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μας» στρέφεται ενάντια στην πλατιά διάδοση της εκπαίδευσης, η οποία υπονομεύει την «αληθινή» παιδεία, αφού η γενίκευση της παιδείας ως το έπακρο ισοδυναμεί τελικά με την αποβαρβάρωση (Nietzsche, 1998).   Η παιδεία αναφέρεται στο σύνολο των γνώσεων που έχει αποκτήσει ένα άτομο ανεξάρτητα από τους τρόπους απόκτησής τους.  Η εκπαίδευση αναφέρεται στην απόκτηση γνώσεων σχετικά με την άσκηση κάποιου επαγγέλματος (Λιανός, 2000: 233 – 234).  

[12] Για τη διαστολή της γνώσης από την πληροφορία και συνακόλουθα της ΚτΓ από την κοινωνία της πληροφορίας, βλ. Drucker, 1969 στο Τσαούσης, 2007: 279.

 

The Nationalism Project: Book Reviews and Abstracts

Books:

Adamczyk, Wesley. When God Looked the Other Way: An Odyssey of War, Exile, and Redemption. Chicago: University of Chicago Press, 2004. [Reviewed by Doron S. Ben-Atar for H-Genocide].
Agulhon, Maurice. Marianne into Battle: Republican Imagery and Symbolism in France, 1789-1880. Translated by Lloyd, Janet. Cambridge: Cambridge University Press, 1981.
Allman, Jean and John Parker. Tongnaab: The History of a West African God. Bloomington: Indiana University Press, 2005. [Reviewed by Fred T. Smith for H-AfrArts].
Alter, Nora M. and Lutz Koepnick (eds). Sound Matters: Essays on the Acoustics of Modern German Culture. New York and Oxford: Berghahn Books, 2004. (Reviewed by David Tompkins for H-German).
Alvis, Robert E. Religion and the Rise of Nationalism: A Profile of an East-Central European City. Syracuse: Syracuse University Press, 2005. [Reviewed by Roisin Healy for H-Nationalism].
Anderson, Benedict. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. Revised Edition ed. London and New York: Verso, 1991.
(See also review essay by Rachel Beatty [11/5/99].)
Axel, Brian Keith. The Nation’s Tortured Body: Violence, Representation, and the Formation of a Sikh Diaspora. Durham and London: Duke University Press, 2001.)
Babejova, Eleonora. Fin-de-Siecle Pressburg: Conflict and Cultural Coexistence in Bratislava, 1897-1914. East European Monographs Series. Distributed by Columbia University Press. Boulder: East European Monographs, 2003. (Reviewed by Robert Nemes for HABSBURG).
Barth, Fredrik, Andre Gingrich, Robert Parkin and Sydel Silverman. One Discipline, Four Ways: British, German, French, and American Anthropology. The Halle Lectures, with a foreword by Chris Hann. Chicago and London: University of Chicago, 2005. (Reviewed by Ludovic Coupaye for H-AfrArts).
Baycroft, Timothy and Mark Hewitson, What is a Nation?: Europe: 1789-1914. Oxford: Oxford University Press, 2006. (Reviewed by Eric Kaufmann [12/1/07].
Benner, Erica. Really Existing Nationalisms: A Post-Communist View from Marx and Engels. Oxford, Clarendon Press, 1995.
Bell, David A. The Cult of the Nation in France: Inventing Nationalism, 1680-1800. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2001. (Book review by Sasha David Pack [1/9/02])
Beiner, Ronald, ed. Theorizing Nationalism. Albany: State University of New York Press, 1999.
Stefan Berger and Norman LaPorte, eds. The Other Germany: Perceptions and Influences in British-East German Relations, 1945-1990. Augsburg: Wiener-Verlag, 2005. [Reviewed for H-German by Axel Fair-Schulz].
Billig, Michael. Banal Nationalism. London: Sage Publications, 1995.
Biondich, Mark. Stjepan Radic, the Croat Peasant Party, and the Politics of Mass Mobilization, 1904-1928. Toronto: University of Toronto Press, 2000. (Book review by Cristina Popescu [12/18/04])
Blum, Edward J. Reforging the White Republic: Race, Religion, and American Nationalism, 1865-1898. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 2005. [Reviewed by S.M. Grant for H-CivWar].
Bontempelli, Pier Carlo. Knowledge, Power, and Discipline: German Studies and National Identity. Translated by Gabriele Poole. Contradictions Series, volume 19. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2003. [Reviewed by David Choberka for H-Nationalism].
Borntraeger, Ekkehard W. Borders, Ethnicity and National Self-Determination. Vienna: Baumueller, 1999.
Boyce, D. George. Nationalism in Ireland. Third Edition ed. London and New York: Routledge, 1995.
Brass, Paul R. Ethnicity and Nationalism: Theory and Comparison. New Delhi: Sage, 1991.
Brehony, K. J. and N. Rassool, ed. Nationalisms Old and New. New York: St. Martin's Press, 1999.
Breuilly, John. Nationalism and the State. Chicago: University of Chicago Press, 1985.
Brown, Keith. The Past in Question: Modern Macedonia and the Uncertainties of Nation. Princeton: Princeton University Press, 2003. (Book review by James Frusetta, [9/7/04]).
Brubaker, Rogers. Nationalism Reframed: Nationhood and the National Question in the New Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
Bruce, Steve. The Edge of Union: The Ulster Loyalist Political Vision. Oxford, New York and Toronto: Oxford University Press, 1994.
Brueggemeier, Franz-Josef, Marc Cioc, and Thomas Zeller (eds). How Green Were the Nazis?: Nature, Environment, and Nation in the Third Reich. Series in Ecology and History. Athens: Ohio University Press, 2005. (Reviewed by Wilko Graf von Hardenberg for H-Environment; Also Reviewed by John Alexander Williams for H-German).
Burns, Jimmy. Barça: A People’s Passion. London: Bloomsbury, 1999.
Cairns, Alan C. Citizens Pluse: Aboriginal Peoples and the Canadian State. Vancouver: UBC Press, 2000. (Book review by Eric Zuelow.)
Calhoun, Craig. Nationalism. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1997.
Canovan, Margaret. Nationhood and Political Theory. Cheltenham, UK and Northfield, MA, Edward Elgar, 1996. (Book review by Tom Donahue).
Carey-Webb, Allen. Making Subject(s): Literature and the Emergence of National Identity. New York: Garland Publishing, 1998.
Chatterji, Joya. Bengal Divided: Hindu Communalism and Partition, 1932-1947. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.
Chatterjee, Partha. The Nation and Its Fragments: Colonial and Postcolonial Histories. Princeton: Princeton University Press, 1993.
Chatterjee, Partha. Nationalist Thought and the Colonial World: A Derivative Discourse? London: Zed Books for the United Nations University, 1986.
Cocks, Joan. Passion and Paradox: Intellectuals Confront the National Question. Princeton: Princeton University Press, 2002.
Cody, Lisa Forman. Birthing the Nation: Sex, Science, and the Conception of Eighteenth-Century Britons. Oxford: Oxford University Press, 2005. [Reviewed by Tim Reinke-Williams for H-Histsex].
Cole, Laurence (ed.). Different Paths to the Nation: Regional and National Identities in Central Europe and Italy, 1830-70. Houndsmills: Palgrave Macmillan, 2007.
Cole, Peter. Wobblies on the Waterfront: Interracial Unionism in Progressive-Era Philadelphia. Working Class in American History Series. Urbana: University of Illinois Press, 2007. [Reviewed for H-Urban by Robert E. Bionaz].
Colley, Linda. Britons: Forging the Nation 1707-1837. New Haven and London: Yale University Press, 1992.
Conversi, Daniele. The Basques, the Catalans and Spain: Alternative Routes to Nationalist Mobilisation. London: Hurst & Company, 1997.
Confino, Alon. The Nation as a Local Metaphor: Wurttemberg, Imperial Germany, and National Memory, 1871-1918. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1997. (Book review by James Frusette [12/18/04]).
Conversi, Daniele (ed.), Ethnonationalism in the Contemporary World: Walker Connor and the Study of Nationalism. London and New York: Routledge, 2002. (Book review by Eric G.E. Zuelow [2002])
Cooper, Robert. Language Planning and Social Change. New York: Cambridge University Press, 1989. (Review essay by Alex Caviedes [1/28/00])
Coogan, Tim Pat. The IRA: A History. Revised Edition ed. Niwot, Colorado: Roberts Rinehart, 1994.
Cook, Robert. Civil War America: Making a Nation, 1848-1877. London: Longman Publishing, 2003. [Reviewed by Andrew F. Lang for H-CivWar].
Corse, Sarah M. Nationalism and Literature: The Politics of Culture in Canada and the United States. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1997.
Cronin, Mike. Sport and Nationalism in Ireland: Gaelic Games, Soccer and Irish Identity since 1884. Dublin: Four Courts Press, 1999.
Crowder, Ralph L. John Edward Bruce: Politician, Journalist, and Self-Trained Historian of the African Diaspora. New York: New York University Press, 2004. [Reviewed by Calvin L. Hall for Jhistory].
Cusack, Tricia and Síghle Bhreathnach-Lynch. Art, Nation and Gender: Ethnic Landscapes, Myths and Mother-Figures. Burlington, VT: Ashgate. 2003. (Book review by Brian T. Covey [15/7/04]).
Dabrowski, Patrice M. Commemorations and the Shaping of Modern Poland. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2004. [Reviewed by Laurie S. Koloski for HABSBURG].
Dahbour, Omar and Ishay, Micheline R., ed. The Nationalism Reader. Atlantic Highlands: Humanities Press, 1995.
Dalsimer, Adele M., ed. Visualizing Ireland: National Identity and the Pictorial Tradition. Boston and London: Faber and Faber, 1993.
Dann, Otto, Miroslav Hroch, and Johannes Koll (eds). Patriotismus und Nationsbildung am Ende des Heiligen Ramischen Reiches. Kalner Beitraege zur Nationsforschung. Cologne: SH-Verlag, 2003. [Reviewed by Jonathan Sperber for H-German].
Debeljak, Ales. The Hidden Handshake: National Identity and Europe in the Post-Communist World. Translated by Ales Debeljak and Rawley Grau. Lanham: Rowman and Littlefield, 2004. [Reviewed by Patrice Dabrowski for H-Nationalism].
Deutsch, Karl W. Nationalism and Social Communication. 2 ed. Cambridge USA and London: The M.I.T. Press, 1966.
Dickenson, Sara. Breaking Ground: Travel and National Culture in Russia from Peter I to the Era of Pushkin. Studies in Literature and Poetics. Amsterdam and New York: Rodopi, 2006. [Reviewed by Christian Noack for H-Travel].
Doak, Kevin M. A History of Nationalism in Modern Japan: Placing the People. Leiden and Boston: Brill, 2007. [Reviewed by Brian J. McVeigh for H-Japan].
Duck, Leigh Anne. The Nation's Region: Southern Modernism, Segregation, and U.S. Nationalism. Athens: University of Georgia Press, 2006. [Reviewed by Kathryn L. Seidel for H-Florida].
Echternkamp, Jörg and Sven Oliver Müller, eds. Die Politik der Nation: Deutscher Nationalismus in Krieg und Krisen 1760-1960. Beiträge zur Militärgeschichte. München: R. Oldenbourg Verlag, 2002. [Reviewed by Andreas Huether for H-German].
Eley, Geoff and Suny, Ronald Grigor, ed. 1996. Becoming National: A Reader. New York and Oxford: Oxford University Press.
Etlin, Richard A. (ed.). Art, Culture, and Media under the Third Reich. Chicago: University of Chicago Press, 2002. [Reviewed by Gary D. Stark for H-German].
Falola, Toyin (ed.) The Dark Webs: Perspectives on Colonialism in Africa. Durham: Carolina Academic Press, 2005. [Reviewed by Chris Youe for H-SAfrica].
Feinberg, Melissa. Elusive Equality: Gender, Citizenship, and the Limits of Democracy in Czechoslovakia, 1918-1950. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2006. [Reviewed by Tara Zahra for HABSBURG].
Finnan, Joseph P. John Redmond and Irish Unity, 1912-1918. Irish Studies Series. Syracuse: Syracuse University Press, 2004. (Reviewed by Michael Hopkinson for H-Albion).
Fritzsche, Peter. Germans into Nazis. Cambridge and London: Harvard University Press, 1998. (Reviewed by Shelley Baranowski for H-German).
Frommer, Benjamin. National Cleansing: Retribution against Nazi Collaborators in Postwar Czechoslovakia. Cambridge: Cambridge University Press, 2005. (Reviewed by David Gerlach for HABSBURG).
Gellner, Ernest. Nations and Nationalism. Ithaca: Cornell University Press, 1983.
Gilbert, Paul. The Philosophy of Nationalism. Boulder, CO: Westview Press, 1998.
Gilliam, Bryan. Music and Performance during the Weimar Republic. Cambridge Studies in Performance Practice. Cambridge: Cambridge University Press, 2005. (Reviewed by Anselm Heinrich for H-German).
Glassheim, Eagle. Noble Nationalists: The Transformation of the Bohemian Aristocracy. Cambridge: Harvard University Press, 2005. (Reviewed by Chad Bryant for H-German)
Greenfeld, Liah. Nationalism: Five Roads to Modernity. Cambridge (USA) and London (UK): Harvard University Press, 1992.
Greenfeld, Liah. The Spirit of Capitalism: Nationalism and Economic Growth. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2001. (Book Review by David I. Burrow [1/31/02]).
Gross, Jan. Neighbors - The Destruction of the Jewish Community in Jedwabne, Poland. Princeton, NJ, Princeton University Press, 2001. (Book review by Ana Antic [11/19/04]).
Guibernau, Montserrat. Nations Without States: Political Communities in a Global Age. Cambridge, Polity Press, 1999.
Hansen, Jonathan M. The Lost Promise of Patiotism: Debating American Identity, 1890-1920. Chicago: University of Chicago Press, 2003. (Reviewed by Bryan Nicholson for H-Nationalism).
Hannan, Kevin. Borders of Language and Identity in Teschen Silesia. Vol. 28 Berkeley Insights in Linguistics and Semiotics. New York: Pater Lang, 1996.
Hechter, Michael. Containing Nationalism. Oxford and New York: Oxford University Press, 2000.
Hennessey, Thomas. Dividing Ireland: World War I and Partition. London and New York: Routledge, 1989.
Herf, Jeffrey. Divided Memory: the Nazi Past in the Two Germanies. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1999. (Book review by Ana Antic [9/7/04]).

Hirsch, Francine. Empire of Nations: Ethnographic Knowledge and the Making of the Soviet Union. Ithaca: Cornell University Press, 2005. [Reviewed by Mara Kozelsky for H-Nationalism].
Caspar Hirschi. Wettkampf der Nationen: Konstruktionen einer deutschen Ehrgemeinschaft an der Wende vom Mittelalter zur Neuzeit. Gaettingen: Wallstein Verlag, 2005. (Reviewed by Jonathan Sperber for H-German).
Hobsbawm, Eric J. Nations and Nationalism since 1780: Programme, Myth, Reality. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.
Ichioka, Yuji. Before Internment: Essays in Prewar Japanese-American History. Edited by Gordon H. Chang and Eiichiro Azuma. Preface by Eiichiro Azuma. Epilogue by Gordon H. Chang. Asian American Series. Stanford: Stanford University Press, 2006. [Reviewed by Jonathan Dresner for H-US-Japan].
Idahosa, P.L.E. The Populist Dimension to African Political Thought: Essays in Reconstruction and Retrieval. Trenton: Africa World Press, 2004. [Reviewed by Thomas Blaser for H-SAfrica].
Igartua, Jose E. The Other Quiet Revolution: National Identities in English Canada, 1945-1971. Vancouver: University of British Columbia Press, 2007.
Isaacs, Herold. Idols of the Tribe. New York: Harper & Row, 1975. (Included in a review essay by Rachel Beatty [11/5/99].)
Jaszi, Oscar. The Dissolution of the Habsburg Monarchy. Chicago: University of Chicago Press, 1971 (5th edition). (Book review by Ana Antic [9/7/04]).
Jayawardena, Kumari. Feminism and Nationalism in the Third World. New Delhi, Kali, and London: Zed, 1986.
Jensen, Geoffrey. Irrational Triumph: Cultural Despair, Military Nationalism, and the Ideological Origins of Franco’s Spain. Reno: University of Nevada Press, 2002. (Book review by Sasha Pack [10/10/03]).
Johnson, Nuala C. Ireland, the Great War and the Geography of Remembrance. Cambridge Studies in Historical Geography Series. Cambridge: Cambridge University Press, 2003. [Reviewed by Mary Daly for H-Albion].
Kazin, Michael and Joseph McCartin (eds). Americanism: New Perspectives on the History of an Ideal. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2006. [Reviewed by Saverio Giovacchini for H-Amstdy].
Kedourie, Elie. Nationalism. Fourth ed. Oxford UK and Cambridge USA: Blackwell, 1993.
Kenny, Kevin. Ireland and the British Empire. Oxford History of the British Empire Companion Series. Oxford: Oxford University Press, 2004. [Reviewed by Charles C. Ludington for H-Atlantic].
King, Charles. The Moldovans: Romania, Russia and the Politics of Culture. Stanford: Hoover Institution Press, 1999. (Book review by Ana Antic [9/7/04]).
Kissane, Bill. The Politics of the Irish Civil War. Oxford: Oxford University Press, 2005. [Reviewed for H-Albion by Patrick Maume].
Kitchen, Martin. A History of Modern Germany 1800-2000. Malden: Blackwell, 2006. [Reviewed by Jake Hamric for H-German].
Kohn, Hans. The Idea of Nationalism: A Study of Its Origins and Background. First ed. New York: The Macmillan Company, 1944.
Krapauskas, Virgil. Nationalism and Historiography: The Case of Nineteenth-Century Lithuanian Historicism. Boulder: East European Monographs, Distributed by Columbia University Press, 2000.
Kristeva, Julia. Nations without Nationalism. Translated by Leon S. Roudiez. New York: Columbia University Press, 1993.
Laitin, David. Language Repertoires. New York: Cambridge University Press, 1992. (Review essay by Alex Caviedes; 1/28/00).
Lawon, Tom. The Church of England and the Holocaust: Christianity, Memory and Nazism. Woodbridge: Boydell and Brewer, 2006. [Reviewed by D.L. LeMahieu for H-Albion].
Lawson, Melinda. Patriot Fires: Forging a New American Nationalism in the Civil War North. Lawrence: University Press of Kansas, 2002. [Reviewed by Allan G. Bogue for H-CivWar].
Layoun, Mary N. Wedded to the Land? Gender, Boundaries, and Nationalism in Crisis. Durham, NC: Duke University Press, 2001.
Lekan, Thomas and Thomas Zeller, eds. Germany's Nature: Cultural Landscapes and Environmental History. New Brunswick: Rutgers University Press, 2005. [Reviewed by Dorothee Brantz for H-German).
Levy, Jacob. The Multiculturalism of Fear. New York: Oxford University Press, 2000.
Livezeanu, Irina. Cultural Politics in Greater Romania: Regionalism, Nation-Building and Ethnic Struggle, 1918-1930. Ithaca: Cornell University Press, 1995. (Book Review by James Frusetta [9/7/04])
Lord, Christopher and Olga Strietska-Ilina, ed. Parallel Cultures: Majority/Minority Relations in the Countries of the Former Eastern Bloc. Burlington, VT: Ashgate, 2001. (Review by Aoife Bhreatnach)
Malcolm, Noel. Bosnia A Short History. London: Macmillan, 1994. (Review by Dr Peter (Pero) Anthony Ercegovac; 10/29/99)
Malcolm, Noel. Kosovo A Short History. London: Macmillan, 1998.
Marr, Andrew. The Battle for Scotland. London: Penguin Books, 1992.
Mazower, Mark. Dark Continent: Europe's Twentieth Century. New York: Vintage Books, 2000. (Review by Mirna Zakic [12/18/04]).
McDiarmid, Lucy. The Irish Art of Controversy. Ithaca and London: Cornell University Press, 2005. (Reviewed by Karen Steele for H-Albion).
McCartney, Clem and Lucy Bryson. Clashing Symbols: A Report on the Use of Flags, Anthems and Other National Symbols in Northern Ireland. Belfast: The Institute for Irish Studies for The Community Relations Council, 1994.
McCrone, David. The Sociology of Nationalism: Tomorrow’s Ancestors. London and New York, Routledge, 1998.
McCrone, David. Understanding Scotland: The Sociology of a Stateless Nation. London and New York: Routledge, 1992.
Mevius, Martin. Agents of Moscow: The Hungarian Communist Party and the Origins of Socialist Patriotism 1941-1953. Oxford: Oxford University Press, 2005. (Reviewed by Johanna Granville for H-Russia).
Miller, David. Citizenship and National Identity. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2000.
Miller, David. On Nationality. Oxford, UK, Clarendon Press, 1995.
Mitchel, Patrick. Evangelicalism and National Identity in Ulster, 1921-1998. Oxford and New York: Oxford University Press, 2003. [Reviewed by Sean Farrell for H-Albion].
Moaddel, Mansoor. Islamic Modernism, Nationalism, and Fundamentalism: Episode and Discourse. Chicago and London: University of Chicago Press, 2005. [Reviewed by Eric Engel Tuten for H-Nationalism].
Mosse, George L. Toward the Final Solution: A History of European Racism. Second ed. Madison: University of Wisconsin Press, 1985. (Review by Eric G.E. Zuelow; 3/28/99)
Mosse, George L. Fallen Soldiers: Reshaping the Memory of the World Wars. New York and Oxford: Oxford University Press, 1990.
Mosse, George L. The Nationalization of the Masses: Political Symbolism and Mass Movements in Germany from the Napoleonic Wars through the Third Reich. Ithaca: Cornell University Press, 1991.
Moore, Margaret. The Ethics of Nationalism. New York: Oxford University Press, 2001.
Moreau, Joseph. Schoolbook Nation: Conflicts over American History Textbooks from the Civil War to the Present. Ann Arbor: University of Michigan Press, 2003. [Reviewed by Paul K. Longmore for H-Nationalism].
Morey, Peter and Alex Tickell (eds.). Alternative Indias: Writing, Nation and Communalism. New York: Rodopi, 2005. [Reviewed by Maryanne Rhett for H-Nationalism].
Morgan, Francesca. Women and Patriotism in Jim Crow America. Gender and American Culture Series. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2005. [Reviewed by Cristina R. Nelson for H-SAWH].
Munck, Ronaldo. The Difficult Dialogue: Marxism and Nationalism. London and Atlantic Highlands: Zed, 1986.
Murphy, Gretchen. Hemispheric Imaginings: The Monroe Doctrine and Narratives of U.S. Empire. Durham: Duke University Press, 2005. (Reviewed by John M. Belohlavek for H-SHEAR).
Nagy-Talavera, Nicholas M. The Green Shirts and the Others: A History of Fascism in Hungary and Romania. Iasi: Center for Romanian Studies, 2001. (Review by Anca Glont [12/18/04]).
Names, Robert. The Once and Future Budapest. Dekalb, Illinois: Northern Illinois University Press, 2005. (Review by Colum Leckey; 10/26/06).
Nandy, Ashis. The Illegitimacy of Nationalism: Rabindranath Tagore and the Politics of Self. Delhi, Oxford University Press, 1994.
Nercessian, Andy. The Duduk and National Identity in Armenia. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, 2001.
Ozkirimli, Umut. Theories of Nationalism: A Critical Overview. Basingstoke: Macmillan, 2000. (Note: This book will be published by St. Martin's Press in the United States in May 2000.)
Ozoglu, Hakan. Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries. SUNY Series in Middle Eastern Studies. Albany: State University of New York, 2004. [Reviewed by Amir Hassanpour for H-Turk].
Pandey, Gyanendra. Remembering Partition: Violence, Nationalism and History in India. Cambridge and New York: Cambridge University Press, 2001.
Pandey, Gyanendra. Routine Violence: Nations, Fragments, Histories. Palo Alto: Stanford University Press, 2005. [Reviewed by Laleh Khalili for H-Nationalism].
Payne, Stanley G. A History of Fascism: 1914-1945. Madison: University of Wisconsin Press, 1995.
Pearson, Raymond. The Longman Companion to European Nationalism, 1789-1920. London and New York: Longman, 1994.
Peck, Jeffrey M. Being Jewish in the New Germany. New Brunswick and London: Rutgers University Press, 2006. [Reviewed by Anthony D. Kauders for H-German].
Pelan, Rebecca. Two Irelands: Literary Feminisms North and South. Syracuse: Syracuse University Press, 2005. [Reviewed by Maria Doyle for H-Albion].
Pettitt, Lance. Screening Ireland: Film and Television Representation. Manchester and New York: Manchester University Press, 2000.
Peukert, Detlev J.K. Die Weimarer Republik: Krisenjahre Der Klassischen Moderne. Suhrkamp Verlag am Main, 1987, 2001. Also available in English as The Weimar Republic: The Crisis of Classical Modernity. Translated by Richard Deveson. Hill and Wang, New York, 1989. (Book review by Ana Antic [October 2004]).
Plokhy, Serhii. The Origins of the Slavic Nations: Premodern Identities in Russia, Ukraine, and Belarus. Cambridge: Cambridge University Press, 2006. [Reviewed by David G. Rowley for H-Nationalism].
Pollard, Lisa. Nurturing the Nation: The Family Politics of Modernizing, Colonizing, and Liberating Egypt, 1805-1923. Berkeley: University of California Press, 2005. [Reviewed by Mario M. Ruiz for H-Gender-MidEast].
Poole, Ross. Nation and Identity. London and New York: Routledge, 1999.
Postill, John. Media and Nation Building: How the Iban Became Malaysian. Oxford and New York: Berghahn Books, 2006. [Reviewed by Sabina Mihelj for H-Nationalism].
Reagin, Nancy R. Sweeping the German Nation: Domesticity and National Identity in Germany, 1870-1945. New York: Cambridge University Press, 2007. [Reviewed by Jason Crouthamel for H-German].
Resendez, Andreas. Changing National Identities at the Frontier: Texas and New Mexico, 1800-1850. New York: Cambridge University Press, 2005. [Reviewed by Alexander Mendoza for H-SHEAR].

Reudy, John. Modern Algeria: The Origins and Development of a Nation. Second Edition. Bloomington: Indiana University Press, 2005. [Reviewed by Leland Barrows for H-Africa].
Robbins, Glenn. The Bishop of the Old South: The Ministry and Civil War Legacy of Leonides Polk. Macon: Mercer University Press, 2006. [Reviewed by Brian Craig Miller for H-CivWar].
Roger, Antoine. Les Grandes Théories Du Nationalisme. Paris: Éditions Dalloz, 2001.(Book review by Tom Donahue, [12/4/02]).
Ross, Chad. Naked Germany: Health, Race, and the Nation. New York: Berg, 2005. [Reviewed by Jason Trebbe for H-German].
Rossi-Doria, Anna. Memoria E Storia: Il Caso Della Deportazione. Introduced by Paolo Jedlowski. Soveria Mannelli (Catanzaro): Rubbettino Editore, 1998. (Book review by Tom Donahue, [12/4/02]).
Rubin, Anne Sarah. A Shattered Nation: The Rise and Fall of the Confederacy, 1861-1868. Civil War America Series. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2005. [Reviewed by Kenneth W. Howell for H-CivWar].
Schama, Simon. A History of Britain Volume II: The Wars of the British, 1603-1776. New York: Talk Miramax Books, 2001. (Book review by Eric Zuelow, [1/15.02])
Schlink, Bernhard. Heimat Als Utopie. Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 2002. (Book review by Tom Donahue, [12/4/02]).
Searle-White, Josh. The Psychology of Nationalism. New York: Palgrave/St. Martin's Press, 2001. (Book review by Eric Zuelow, [4/21/02]
Shatzmiller, Maya (ed.). Nationalism and Minority Identities in Islamic Societies. Series in Nationalism and Ethnic Conflict. Montreal and Kingston: McGill-Queens University Press, 2005. (Reviewed by Karen M. Kern for H-Nationalism).
Singh, Gurharpal. Ethnic Conflict in India: a case-study of Punjab. New York: St. Martin's Press, 2000.
Sisson, Elaine. Pearse's Patriots: St. Enda's and the Cult of Boyhood. Cork: Cork University Press, 2004. (Reviewed by Timothy G. McMahon for H-Albion).
Smith, Anthony D. Chosen Peoples: Sacred Sources of National Identity. Oxford: Oxford University Press, 2003. (Reviewed by Irving Hexham for H-SAfrica).
Smith, Anthony D. The Ethnic Origins of Nations. Oxford: Blackwell Publishers, 1998 (1986)..
Sofos, Spyros A., and Brian Jenkins, eds. Nation & Identity in Contemporary Europe. London and New York: Routledge, 1996.
Spencer, Philip and Howard Wollman. Nationalism: A Critical Introduction. London: Sage, 2002.
Spencer, Philip and Howard Wollman. Nations and Nationalism: A Reader. New Brunswick: Rutgers University Press, 2005. [Reviewed by Matthew Hayday for H-Nationalism].
Stambolis, Barbara ed. Frauen in Paderborn: Weibliche Handlungsräume und Erinnerungsorte. Paderborner Historische Forschungen. Cologne: SH-Verlag, 2005. [Reviewed by Ann Taylor Allen for H-German].
Stefancic, David (ed.). Armies in Exile: The Polish Struggle for Nation and Nationalism. East European Monographs Series. New York: Columbia University Press, 2005. (Reviewed by Anita Shelton for H-Nationalism).
Tamir, Yael. Liberal Nationalism. Princeton: Princeton University Press, 1993.
Tanner, Marcus. Croatia: A Nation Forged in War. New Haven: Yale University Press, 1997.
Thom, Martin. Republics, Nations and Tribes. London and New York: Verso, 1995.
Toolis, Kevin. Rebel Hearts: Journeys within the IRA's Soul. New York: St. Martin's Griffin, 1995.
Viroli, Maurizio. For Love of Country: An Essay on Patriotism and Nationalism. Oxford, Clarendon Press, 1995. (Book review by Tom Donahue).
Vogt, Stefan. Nationaler Sozialismus und Soziale Demokratie: Die sozialdemokratische Junge Rechte 1918-1945. Bonn: J.H.W. Dietz, 2006. [Reviewed by Eric Kurlander for H-German].
von Oppen, Karoline. The Role of the Writer and the Press in the Unification of Germany, 1989-1990. German Life and Civilization Series. New York: Peter Lang, 2000. [Reviewed by Andrea Orzoff for Jhistory].
Wachtel, Andrew Baruch, Making a Nation, Breaking a Nation: Literature and Cultural Politics in Yugoslavia. Stanford: Stanford University Press, 1998. (Book review by Mirna Zakic [12/18/04]).
Weinstein, Brian. The Civic Tongue. New York: Longman, 1983. (Review essay by Alex Caviedes; 1/28/00)
Weitz, Eric D. A Century of Genocide: Utopias of Race and Nation. Princeton: Princeton University Press, 2003. [Reviewed by Wendy Theodore for H-Genocide].
Williams, Alan, ed. Film and Nationalism. New Jersey: Rutgers University Press, 2002. (Book review by Eric Zuelow, [8/11/02])
Wimmer, Andreas. Nationalist Exclusion and Ethnic Conflict: Shadows of Modernity. Cambridge, UK, Cambridge University Press, 2002. (Book review by Tom Donahue).
Winichakul, Thonchai. Siam Mapped: A History of the Geo-Body of a Nation. Honolulu: University of Hawaii Press, 1994. (Included in a review essay by Rachel Beatty [11/5/99].)
Winock, Michel. Nationalism, Anti-Semitism, and Fascism in France. Translated by Jane Marie Todd. Stanford: Stanford University Press, 1998.
Wortman, Richard S. Scenarios of Power: Myth and Ceremony in the Russian Monarchy. 2 vols. Princeton: Princeton University Press, 1999. (Book review by David I. Burrow [12/24/00].)
Zhao, Suisheng. A Nation-State by Construction: Dynamics of Modern Chinese Nationalism. Stanford: Stanford University Press, 2004. [Reviewed by Thomas S. Mullaney for H-Nationalism].
Ziblatt, Daniel. Structuring the State: The Formation of Italy and Germany and the Puzzle of Federalism. Princeton: Princeton University Press, 2006. (Reviewed by Jonathan Sperber by H-German).
Zimmer, Oliver. A Contested Nation: History, Memory and Nationalism in Switzerland, 1761-1891. Cambridge and New York: Cambridge University Press, 2003. (Book review by Eric G.E. Zuelow [6/14/2004].)
Zimmer, Oliver. Nationalism in Europe, 1890-1940 Studies in European History. New York: Palgrave, 2003. (Book review by Eric G.E. Zuelow [6/14/2004].)


Via

---